8 Μαρτίου. Ημέρα της γυναίκας

από το περσινό αφιέρωμα του βόρειου ιστολόγιου για την ημέρα της γυναίκας (..ελλείψει φετεινού)

 

η γυναίκα μητέρα, πηγή του ανθρώπινου πολιτισμού

Η θεά Κυβέλη της Φρυγίας,
αντίστοιχη με τη θεά Ρέα της Ελληνικής μυθολογίας,
αποκαλούμενη και Ρέα-Κυβέλη.
Άγαλμα της Ρωμαϊκής εποχής (60 π.Χ. περίπου). 

8 Μαρτίου.

Στις αρχές της άνοιξης γινόταν στην αρχαιότητα οι γιορτές της γονιμότητας που ήταν αφιερωμένες στις μητρικές θεότητες. Και σήμερα, ως επανασύνδεση με την πανάρχαιη κληρονομιά της συλλογικής μνήμης της ανθρωπότητας, η μέρα που έχει καθορισθεί να τιμάται η γυναίκα μητέρα, είναι στην αρχή της άνοιξης, σύμβολο της αέναης γέννησης της ζωής. 

Όταν οι άνθρωποι έμαθαν να καλλιεργούν τη γη και άρχισε η μόνιμη αγροτική εγκατάσταση σε περιοχές που ήταν εύφορες και η δημιουργία των μόνιμων οικισμών και των πρώτων πόλεων, άρχισε να ισχυροποιείται και η θέση της γυναίκας. Η γυναίκα μητέρα που γεννά δημιουργώντας ζωή, ταυτίζεται με τις διαδικασίες της γονιμότητας της γης που γεννά καρπούς, δημιουργώντας συνεχώς νέα ζωή. Οι άνθρωποι είναι τα παιδιά της, μιας και εξαρτώνται απ' αυτήν.
Μέχρι τότε, για πολλές χιλιάδες χρόνια, στις περιφερόμενες για την εξασφάλιση τροφής ομάδες κυνηγών και τροφοσυλλεκτών, τον πρώτο λόγο τον είχε ο άνδρας, ενώ η γυναίκα απαραίτητη για την επιβίωση και τη φροντίδα των παιδιών, αποτελούσε ταυτόχρονα και ένα εμπόδιο στην κίνηση της ομάδας. Ταυτόχρονα  με τον ρόλο της γυναίκας αναβαθμίζεται και ο ρόλος των ηλικιωμένων που τώρα πια είναι χρήσιμοι για  την κατασκευή εργαλείων και όπλων, τη μεταφορά τεχνογνωσίας.

 Η γυναίκα θεοποιείται. Η Ιστάρ στη Σουμερία, η Ίσις στην Αίγυπτο, η Κάλι στην Ινδία, η Άρτεμις στην Έφεσο, η Κυβέλη στη Φρυγία, η Ρέα και η Δήμητρα στην Ελλάδα, η Ceres(μια μεταφορά της Δήμητρας) στη Ρώμη. Η δημοφιλία στους χριστιανικούς χρόνους της Παναγίας είναι μια συνέχεια του τεράστιου κύρους που είχαν οι παλιές γυναικείες θεότητες και η απόδοση τιμής στη γυναίκα-μάνα, αλλά και στο ρόλο της σαν οικείου μεσολαβητή με τον σχετικά απόμακρο και αυστηρό θεό-πατέρα.

Ο ρόλος του άνδρα σαν γονιμοποιού στοιχείου είναι φυσικά παρών στο πάνθεον των αρχαίων πολιτισμών, με τα σύμβολα της γονιμότητας. Τον ταύρο που την μορφή του έχει ο μεγάλος θεός των Φοινίκων ο Βάαλ,
όπως και στην Μινωϊκή Κρήτη με τον Μινώταυρο και τις γιορτές με τους ταύρους, ένα σύμβολο εξαπλωμένο σε όλη την Μεσόγειο. Η Ευρώπη εξάλλου ταξίδεψε δυτικά από τις ακτές της Συρίας, πάνω στην πλάτη ενός ταύρου. Ο Δίας στους Έλληνες  ήταν επίσης, όπως ξέρουμε, ένας κατ' εξοχήν γονιμοποιός θεός, με θεές και θνητές. Το σύμβολο του όφεως, ένα φαλικό σύμβολο, συνόδευε επίσης τις μητρικές θεότητες σε πολλούς πολιτισμούς.

Η μητέρα γη όμως ήταν ταυτισμένη κυρίως με την γυναίκα αλλά με το αρσενικό στοιχείο παρόν. Είναι χαρακτηριστικό ότι όλα τα ονόματα των πόλεων ή χωρών είναι θηλυκά. Ενώ τα ονόματα των ποταμών που ποτίζουν την γη για να βγάλει καρπούς είναι αρσενικά.

Οι μονοθεϊστικές θρησκείες που εμφανίζονται στη συνέχεια είναι θρησκείες αυστηρά πατριαρχικές. Γεννιούνται στο σκληρό περιβάλλον των πολεμικών νομαδικών φύλων των άγονων περιοχών, της ερήμου, που ήταν και περιφερόμενοι ποιμένες. Στους περιφερόμενους πολεμιστές οι αρχηγοί είναι άνδρες. Είχαν πατριαρχική δομή και ακολουθούν το ποιμενικό πρότυπο.  Ένας ποιμενικός λαός επιλέγει ως εργαλείο συνοχής έναν ουράνιο ποιμένα, που τον εκπροσωπούν επίγειοι ποιμένες.  Αποστολή του είναι να συγκεντρώνει το ποίμνιο του ώστε να μη διασκορπισθεί. Δεν χωράνε διαφορετικές απόψεις. Επικρατεί ο αδυσώπητος νόμος της ομοιομορφίας. Σ΄αυτό το σκληρό περιβάλλον δεν υπάρχει ανεκτικότητα επειδή και η φύση εδώ δεν είναι ανεκτική με τους ανθρώπους.
Αντίθετα η πόλη συμβολίζεται με τη γυναίκα. Στην Παλαιά Διαθήκη η Βαβυλώνα παρομοιάζεται με μια πόρνη. Δεν είναι τυχαίο ότι ο Θεός, ο Γιαχβέ της Παλαιάς Διαθήκης, επιλέγει τον Άβελ που ήταν βοσκός από τον Κάιν που ήταν γεωργός.

Οι νομάδες εποφθαλμιώντας τα αγαθά των πόλεων τις καταλαμβάνανε διατηρώντας τα πρότυπα οργάνωσής τους αλλά μετασχηματιζόμενοι ταυτόχρονα και οι ίδιοι από τις διαφορετικές δομές που δημιουργούνται στην μόνιμη εγκατάσταση και τις πόλεις.

Οι μονοθεϊστικές θρησκείες υποβαθμίσανε τον ρόλο της γυναίκας περιορίζοντάς την αποκλειστικά στην τεκνοποίηση. Η γυναίκα κλίνεται στο σπίτι, όπως ήταν κλεισμένη στη νομαδική σκηνή, για να κάνει παιδιά. "Αυξάνεστε και πληθύνεστε". Ο μονοθεϊσμός ήθελε μεγάλα πλήθη, λέει ο Ρεζίς Ντεμπρέ στο "ο θεός, μια ιστορική διαδρομή".

 Η αυτοκρατορία του χριστιανισμού θα απαγορεύσει τη γύμνια, θα κλείσουν τα λουτρά, τα γυμναστήρια, τα πορνεία, τα στάδια, θα σταματήσουν οι ολυμπιακοί αγώνες. Τώρα προέχει ο ασκητισμός, η μετάνοια, η αυτοτιμωρία. Ο ερωτισμός σιγεί.

Ο Απόστολος Παύλος επιβάλλει στις γυναίκες να μη μιλούν στις συνελεύσεις και δεν τους επιτρέπει να διδάξουν. Η Εύα είναι καταραμένη, υπεύθυνη για όλα τα δεινά των απογόνων του Αβραάμ. Πλάστηκε από το πλευρό του Αδάμ που αυτός, ο άνδρας, έγινε κατ' εικόνα του Θεού. Στους απογόνους του δεν εμφανίζονται γυναίκες, είναι σαν να μην υπάρχουν.

Η σημερινή νοικοκυρά είχε το αρχέτυπό της στην γυναίκα που έμενε στη σκηνή και μοναδική της φροντίδα ήταν τα παιδιά. Όλη η υπόλοιπη κοινωνική ζωή ήταν υπόθεση των ανδρών.

Η γυναίκα όμως συνέχισε να είναι ταυτισμένη με την φύση αλλά στις νέες συνθήκες που δημιουργήθηκαν, η φύση είναι κάτι μιαρό. Η mater, μητέρα, είναι η ύλη και η ύλη είναι κατώτερη από το πνεύμα που το εκπροσωπεί ο άνδρας.

Οι μάγισσες που κυνηγήθηκαν και κάηκαν κατά χιλιάδες στις πυρές του Μεσαίωνα, θεωρήθηκαν απομεινάρια της λατρείας των πανάρχαιων γυναικείων θεοτήτων και τελετουργιών που αφορούσαν την γονιμότητα και τη σχέση με την φύση. Αν και ο καθολικισμός  κρατά μια διφορούμενη στάση απέναντι στη γυναίκα, την αντιμετωπίζει σαν κάτι ανάμεσα σε άγγελο και πόρνη, αγία και μάγισσα.
Σήμερα η γυναίκα ξανακατακτά τη θέση της στον κόσμο, τα πατριαρχικά, πατερναλιστικά πρότυπα υποχωρούν μαζί με τις πατριαρχικές θρησκείες κι αυτός είναι ένας παράγοντας που μαζί με άλλους θα καθορίσει το νέο στάδιο του ανθρώπινου πολιτισμού.

Ξαναγυρνώντας στην Ρέα που σύμφωνα με τον μύθο έσωσε τα παιδιά της από τον Κρόνο που τα έτρωγε, μπορούμε να κάνουμε μια ερμηνεία αυτού του μύθου συνδέοντάς τον με το κανιβαλιστικό παρελθόν της ανθρωπότητας και την χαλιναγώγησή του με τον καθοριστικό ρόλο της γυναίκας μητέρας στη μόνιμη αγροτική εγκατάσταση. Ο Κρόνος είναι αυτός που τρώει τα παιδιά του. Η Ρέα είναι αυτή που τα σώζει. Ο Δίας σηματοδότησε το πέρασμα στις καινούργιες κοινωνικές συγκροτήσεις.

                                                               

                                                              ***

Hμέρα της γυναίκας με Altan.

-Μου λένε ότι εμείς οι γυναίκες
είμαστε ανώτερες σε όλα.
Αντοχή, αξιοπιστία, καλό κράτημα στο δρόμο..




-Μου αρέσω,
 αλλά δεν ξέρω
αν έχω καλό γούστο.



                                             

                                                                ***

 Γυναίκες. Η άλλη πλευρά.

Κόψιμο μύτης και αυτιών.

Η ζωή ψάχνει διεξόδους.

Υπάρχει έλξη;

Θάνατος με λιθοβολισμό στο Αφγανιστάν.

Από το Ευρωπαϊκό παρελθόν.
Βασανιστήρια μάγισσας τον Μεσαίωνα,
πριν οδηγηθεί στην πυρά.

                                                                   ***

Nick Cave & The Bad Seeds - Lightning Bolts

οι τελετές ενηλικίωσης και η νεανική βία

Οι τελετές της μύησης για την ενηλικίωση, που γινόντουσαν σε όλες τις κοινωνίες και συνεχίζουν με έναν τρόπο να γίνονται μέχρι και σήμερα, αποτελούσαν το πέρασμα του νέου άνδρα στην αποδοχή του από την ομάδα, τη φυλή, την πόλη, ότι είναι ικανός να πολεμήσει και να υπερασπίσει την ομάδα. Αποκτώντας με αυτό τον τρόπο και τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των άλλων ανδρών της ομάδας. Οι τελετές μύησης άρχισαν σαν εξετάσεις μαχητικής ικανότητας για το κυνήγι αλλά και τον πόλεμο και αργότερα παίρνουν το χαρακτήρα μαγικής τελετής. Στο νέο που ενηλικιώνονταν εμπνέονταν και διάφορες αντιλήψεις και δοξασίες για τη φυλή, που αφορούσαν ας πούμε την πνευματική παράδοση της φυλής. Του διηγούνταν διάφορους μύθους για το θρυλικό παρελθόν της φυλής και του ανακοινώνονταν τοτεμικά μυστικά με τη μορφή δογμάτων.

Το πέρασμα αυτό του αγοριού στο στάδιο της ενηλικίωσης, σηματοδοτείται εδώ και αιώνες, κυρίως από τη στρατιωτική θητεία. Παίρνει όμως και πολλές άλλες πιο άτυπες μορφές. Για παράδειγμα η συμμετοχή πολλών νέων σε βίαιες εκδηλώσεις ή ακόμη και η συμμετοχή σε δραστηριότητες όπως κοινωνικά κινήματα, οργανώσεις κτλ, πέρα από τους άλλους κοινωνικούς λόγους, υπαρκτά προβλήματα, κυρίαρχες ιδέες, που μπορεί να εξηγούν αυτού του είδους τις δραστηριότητες, αποτελούν ταυτόχρονα με ένα τρόπο και ένα ‘’βάπτισμα του πυρός’’ και απόδειξης ότι είναι ικανοί να “πολεμήσουν”.
Πολλές φορές παίρνει μορφές ακραίας βίας. Η βία  είναι ένα “όπλο” που η ανθρώπινη εξέλιξη, μέσα από την ανάπτυξη του λόγου, τείνει να το ξεπεράσει, μετασχηματίζοντας ένα μεγάλο μέρος αυτού του δυναμικού, σε δημιουργία. Σαν παρακαταθήκη όμως από τις επιλογές που μας έχει εφοδιάσει η εξέλιξη του είδους μας, συνεχίζει να υπάρχει και ανάλογα με τις συνθήκες και το πως επηρεάζεται η διαμόρφωση της ατομικής συνείδησης, να προτάσσεται ως επιλογή. Επιλογή που τις περισσότερες φορές έχει καταστροφικά ή πολύ πενιχρά αποτελέσματα και γι αυτόν που την επιλέγει, αλλά η πρόταξη των βίαιων συναισθημάτων δεν μπορεί να δει μακρύτερα από αυτά.

Διονύσης Σαββόπουλος (1983). "είμαι 16άρης, σας γαμώ τα λύκεια.."

Ο ΛΟΥΙΣ ΜΠΟΥΝΙΟΥΕΛ ΚΑΙ Ο ΣΟΥΡΕΑΛΙΣΜΟΣ

Ο Luis Bunuel Portoles(1900-1983),
το 1920.

γράφει ο Θανάσης Μπαντές

Όταν το 1917 ο Μπουνιουέλ βρέθηκε στη φοιτητική εστία της Μαδρίτης για σπουδές ούτε ο ίδιος ήξερε τι ήθελε να σπουδάσει. Ξεκίνησε να σπουδάζει αγρονόμος μηχανικός κατ’ απαίτηση του πατέρα του. Στην αυτοβιογραφία του με τίτλο «Τελευταία Πνοή» γράφει: «…..ο πατέρας μου με ρώτησε τι θα ήθελα να κάνω στη ζωή μου. Θέλοντας πάνω απ’ όλα να φύγω από την Ισπανία, του απάντησα ότι η επιθυμία μου ήταν να γίνω συνθέτης και να πάω στο Παρίσι για να σπουδάσω στη Schola cantorum. Κατηγορηματική άρνηση του πατέρα μου. Αυτό που χρειαζόμουν ήταν ένα σοβαρό επάγγελμα κι όλοι ξέρουν πως οι συνθέτες πεθαίνουν της πείνας. Του μίλησα τότε για την κλίση μου στις φυσιογνωστικές επιστήμες και την εντομολογία. “Να γίνεις αγρονόμος μηχανικός”, με συμβούλευσε». (σελ. 69). Αποτέλεσμα της επιλογής του αγρονόμου μηχανικού ήταν η παντελής αποτυχία του Μπουνιουέλ και η αναγκαστική επανεξέταση των σπουδών: «Για να ευχαριστήσω τον πατέρα μου, άλλαξα προσανατολισμό και αποφάσισα να επιδιώξω ένα δίπλωμα μηχανικού της βιομηχανίας, που περιλάμβανε όλα τα τεχνικά μαθήματα, μηχανική, ηλεκτρομαγνητισμό, και απαιτούσε έξι χρόνια σπουδών». (σελ. 70). Όμως ο Μπουνιουέλ δεν ήταν ούτε για εκεί. Τελικά, άλλαξε και πάλι σχολή, και μετά από 8 χρόνια, το 1925, έφυγε από τη Μαδρίτη διπλωματούχος της φιλοσοφίας με κατεύθυνση στην ιστορία. Η επιλογή της φιλοσοφίας έγινε για λόγους απόλυτα τυχαίους, χωρίς αυτό που λέμε συνείδηση ή επιθυμία ή επιστημονικό ενδιαφέρον: «Ο Αμέρικο Κάστρο, καθηγητής στο Κέντρο Ιστορικών Σπουδών, άρχισε ξαφνικά να μιλάει για ξένες χώρες που ζητούσαν λέκτορες ισπανικών. Προσφέρθηκα αμέσως, τόσο έντονη ήταν η επιθυμία μου να φύγω. Αλλά δεν δέχονταν φοιτητές φυσικών επιστημών. Για να έχεις πιθανότητες να σε διαλέξουν για λέκτορα, έπρεπε να σπουδάζεις φιλολογία ή φιλοσοφία. Εξ’ ου και η γρήγορη και τελευταία στροφή». (σελ. 71).

ο γονεϊκός δεσμός

Η ανάληψη με κάποιο τρόπο της ηθικής ευθύνης, σαν ηθικών αυτουργών δηλαδή, από τους γονείς των νεαρών αναρχικών που έκαναν τη ληστεία στον Βελβεντό Κοζάνης, ανεξάρτητα από άλλα μηνύματα που εκπέμπει και δεν κρίνουμε αυτά, αποτελεί μια γενναία και απόλυτα συνειδητή προσπάθεια από μέρους τους να αμβλύνουν τις ευθύνες των παιδιών τους, ώστε παίρνοντας υπ' όψη και το γεγονός της μετεφηβικής ηλικίας, να τύχουν την όποια μεγαλύτερη ελάφρυνση μπορούν να πετύχουν για τις κατηγορίες που τους βαρύνουν.  Προσπαθούν να αναλάβουν αυτοί όλη την ηθική ευθύνη, αντί να εξαντλήσουν τις προσπάθειες τους σε παρασκηνιακές κινήσεις για να τύχουν καλύτερης μεταχείρισης. Είναι ότι ισχυρότερο μπορούν να τους προσφέρουν σ' αυτή τη φάση αλλά και η καλύτερη παρακαταθήκη για μια μελλοντική επανεξέταση των πράξεων και της πορείας της ζωής τους από τους ίδιους.

Αν τους βγήκε αυθόρμητα ή από μελετημένη κίνηση, μικρή σημασία έχει, επειδή την ακολουθούν με πάθος και αντικατοπτρίζει μια πραγματικότητα, άρα έτσι κι αλλιώς λειτουργεί υπερασπιστικά.

Το γονεϊκό περιβάλλον, ειδικά στη χώρα μας με τους ακόμη ισχυρούς οικενειακούς δεσμούς, συνεχίζει να αποτελεί το κύριο περιβάλλον διαμόρφωσης της ατομικής συνείδησης, χωρίς φυσικά να είναι το μοναδικό, ακόμη και σήμερα που τα παιδιά από μικρή ηλικία δέχονται την επίδραση απείρως περισσότερων επιδράσεων και πληροφοριών απ' ότι μέχρι και λίγες δεκαετίες παλιότερα.

Ο νους, ο χώρος και η γεωμετρία

 του μαθηματικού Γιώργου Μπαντέ

(www.mpantes.gr)

στο μυαλό του Αμβρόσιου

Ο Μητροπολίτης Καλαβρύτων Αμβρόσιος στην ομιλία του στην κηδεία του χουντικού ισοβίτη Ν. Ντερτιλή, εν μέσω πυροβολισμών από  παρόντες νοσταλγούς του καθεστώτος που υπηρέτησε ο αποθανών, τον παρομοίωσε με τον ..Σωκράτη και τον Κολοκοτρώνη. Σημειωτέον ότι ο Ν. Ντερτιλής καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη επειδή σκότωσε τον 19χρονο και προφανώς άοπλο φοιτητή Μιχάλη Μυρογιάννη, το μεσημέρι της 18 Νοεμβρίου 1973, σύμφωνα με 13 συνολικά μάρτυρες. 
Στη δίκη που έγινε, μετά την πτώση της χούντας, ένα χρόνο αργότερα, ο οδηγός του Ντερτιλή, ο 21 ετών τότε Αντώνης Αγριτέλλης, περιέγραψε στην κατάθεσή του, ότι το μεσημέρι της 18 Νοεμβρίου, ο ταγματάρχης Ντερτιλής βρισκόταν με το υπηρεσιακό τζιπ έξω από την κατεστραμμένη πύλη του Πολυτεχνείου. Απέναντι στην Πατησίων με Στουρνάρα, αστυφύλακες χτυπούσαν ένα νεαρό που προς στιγμήν φάνηκε να τους ξεφεύγει. Ο Ντερτιλής έβγαλε τότε από το μπουφάν το περίστροφο και πυροβόλησε.
 «Ο νεαρός έπεσε σαν κοτόπουλο» περιγράφει ο οδηγός του. «Μετά το φόνο ο Ντερτιλής, σα να μη συνέβαινε τίποτα, μπήκε στο τζιπ και χτυπώντας με στην πλάτη, μου είπε: “Με παραδέχεσαι ρε; 45 χρονών άνθρωπος και με τη μία στο κεφάλι!”»…
Τώρα για την ανακάλυψη ομοιότητάς του με τον ...Σωκράτη ή και με τον Κολοκοτρώνη, ο οποίος αν και πολέμαρχος ενός πολύ σκληρού απελευθερωτικού αγώνα, με πολλές σφαγές, φαντάζομαι δεν θα κόμπαζε για την εν ψυχρώ εκτέλεση αμάχων παιδιών από τον ίδιο, τι να πει κανείς; Συνήθως παρόμοιους συσχετισμούς μόνο  ένας φανατικός που κυριαρχείται από τις   ιδεοληψίες του μπορούσε να  κάνει, επειδή θέλει να δικαιολογήσει, συνδέοντας εντελώς ανόμοια πράγματα κατά το δοκούν, ακριβώς αυτές τις ιδεοληψίες του. 

αστραπές

Αστραπές. Εντυπωσιακές εικόνες 

Ο αριθμός e

Benas-e-24grammata.com_.pdf. Ο αριθμός e

Η ατομική φύση του ηλεκτρισμού στους Weber και Maxwell

Wilhem Eduard Weber(1804-1891)

του (συνεργάτη του blog) μαθηματικού Γιώργου Μπαντέ (από το βιβλίο η «αιρετική ηλεκτροδυναμική» www.mpantes.gr)

Η ηλεκτροδυναμική του Βέμπερ ήταν η πρώτη θεωρία ηλεκτρονίου.. Whittaker

...O Weber θεμελίωσε την ηλεκτρομαγνητική του θεωρία ουσιαστικά σε μια θεωρία ηλεκτρονίου.¹.. η ιδέα αυτή δεν επανεμφανίστηκε μέχρι την εποχή του Lorentz και είναι βέβαιο ότι δεν αφομοιώθηκε την εποχή του Weber… Millikan

Αντίθετη με την ατομική άποψη, ήταν η Βρετανική αντίληψη για τον ηλεκτρισμό –ρευστό που ταίριαζε με τις εξισώσεις του Μάξγουελ, δηλαδή με τη μαθηματική του προσομοίωση. Το ασυμπίεστο αυτό ρευστό δημιουργούσε τα ηλεκτρικά φαινόμενα ακόμα και όταν τα πειραματικά εξαγόμενα για το αντίθετο ήταν κραυγαλέα.

Ακόμα και όταν το πείραμα ανέδειξε το πιο χαρακτηριστικό φαινόμενο της ατομικότητας στον ηλεκτρισμό, την ηλεκτρόλυση , που μελετήθηκε απ’ τον ίδιο το Faraday και ερμηνεύτηκε απ’ τον Clausius στα 1857, η προσκόλλησή τους στο Νευτώνειο δόγμα δεν τους άφησε περιθώρια να προσέξουν μια άλλη εικόνα για τον ηλεκτρισμό από αυτήν του ρευστού και συνεχούς μέσου.

...σαν ηλεκτρικό ρεύμα, εννοώ κάτι διαδοχικό, είτε είναι ηλεκτρικό ρευστό ,ή δύο ρευστά σε αντίθετες κατευθύνσεις, ή απλώς ταλαντώσεις ή μιλώντας γενικότερα , διαδοχικές δυνάμεις….Faraday

James Clerk Maxwell(1831-1879)

Για το Maxwell η ατομική φύση του ηλεκτρισμού είχε παιδαγωγική σημασία , αλλά τελείως προσωρινή.

…αν υποθέσουμε ότι τα μόρια των ιόντων δια μέσου του ηλεκτρολύτη είναι στην πραγματικότητα φορτισμένα, με ορισμένη ποσότητα ηλεκτρισμού, έτσι ώστε το ηλεκτρολυτικό ρεύμα είναι ένα σύνηθες ρεύμα, βρίσκουμε ότι αυτή η ελκυστική υπόθεση ,μας οδηγεί σε πολύ δύσκολα μονοπάτια. Ας υποθέσουμε όμως ότι ξεπερνούμε αυτή τη δυσκολία υιοθετώντας το γεγονός της σταθεράς τιμής του μοριακού φορτίου, την οποία ονομάζουμε μόριο του ηλεκτρισμού. Αυτή η φράση – χονδροειδής και σε δυσαρμονία με την υπόλοιπη θεωρία μας-, μας βοηθάει να διατυπώσουμε καθαρά τις γνώσεις μας για την ηλεκτρόλυση και να εκτιμήσουμε τις δυσκολίες. Είναι εξαιρετικά απίθανο όμως, ότι θα διατηρήσουμε σε οποιαδήποτε μορφή τη θεωρία των μοριακών φορτίων , όταν προσπαθήσουμε να καταλάβουμε την αληθινή φύση της ηλεκτρόλυσης. Γιατί τότε θα πρέπει να έχουμε μια σίγουρη βάση για να σχηματίσουμε μια αληθινή θεωρία των ηλεκτρικών ρευμάτων , και να ανεξαρτοποιηθούμε απ’ αυτές τις προσωρινές θεωρίες…Maxwell

Neige en Russie

Neige en Russie

(του Γ. Ιωάννου από το ΕΘΝΟΣ)

ΚΑΛΗ ΧΡΟΝΙΑ!

(του Η. Μακρή από την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ)

-Ο καινούργιος χρόνος! Ευχαριστώ! Ευχαριστώ!
-Τι ευχαριστείς; Tιμολόγιο ή απόδειξη;
(του Altan)

Τι κοιτάς;
(του Altan)

10 συνεντεύξεις του Κ. Καστοριάδη

Από τα  24grammata, μια συλλογή από δέκα συνεντεύξεις του Κορνήλιου Καστοριάδη.

10 Interv Kastoriades Www.24grammata.com (1)

εικόνες από τη χρονιά που πέρασε



Τότεναμ-ΠΑΟΚ 0-2.

Η επένδυση που δεν έγινε...

Μητροπολίτης Πειραιώς.
Τα έβαλε με το μποζόνιο...

Γιουσέιν Μπολτ

Από την ...ιστορική ηγεσία της Θεσσαλονίκης,
Άνθιμου, Παπαγεωργόπουλου, Ψωμιάδη,
χάσαμε τους δύο τελευταίους.

(Από τον περσινό Άη Βασίλη αλλά καλό.)

Στ. Τραχανάς. "Το φάντασμα της όπερας: Ο ρόλος της αρχής της αβεβαιότητας στο σύμπαν"

Η ομιλία του Στέφανου Τραχανά, επίτιμου διδάκτορα του τμήματος Φυσικής του Πανεπιστημίου Κρήτης, στην βράβευσή του στις 14 Δεκεμβρίου στην Παλαιά Βουλή, με θέμα «Το φάντασμα της όπερας: Ο ρόλος της αρχής της αβεβαιότητας στο σύμπαν».

St Trachanas Phantom of the Opera

Paganini Caprices Op.1 No.24 (Itzhak Perlman)

H ηλεκτρική δύναμη του Weber (Βέμπερ) και το πεδίο Μάξγουελ

του μαθηματικού Γιώργου Μπαντέ (από το βιβλίο «η αιρετική ηλεκτροδυναμική των κινουμένων σωμάτων» www.mpantes.gr)

Wilhelm Eduard Weber (1804-1891)

Η δύναμη Βέμπερ δίνει απ’ ευθείας τη δύναμη μεταξύ δύο φορτίων που βρίσκονται σε σχετική κίνηση (φορτίο-φορτίο), κι όχι μέσω της δράσης του πανταχού παρόντος ηλεκτρομαγνητικού πεδίου Μάξγουελ (φορτίο –πεδίο-φορτίο), η πρώτη είναι η δράση από απόσταση όπως η Νευτώνεια δύναμη της βαρύτητας, η δεύτερη, η δράση εξ’ επαφής, ένα παλιό ιδεολόγημα στη φυσική θεωρία.

Η «παλιά ηλεκτρική θεωρία», η κλασσική ηλεκτροδυναμική των Coulomb, Ampere, Neuman, Fecner, Weber, Gauss, Riemann, κ.α ήταν το κυρίαρχο ρεύμα της φυσικής μέχρι τα μέσα του 19^ου αιώνα, και ερμήνευσε όλα τα γνωστά ηλεκτρικά φαινόμενα. Εν τούτοις έχει αποπεμφθεί από τη φυσική, μετά την επικράτηση ύστερα από σφοδρό ιδεολογικό αγώνα, της θεωρίας του ηλεκτρομαγνητικού πεδίου του Μaxwell, της Βρετανικής δηλαδή ηλεκτρικής θεωρίας.

Για πολλούς ανεξάρτητους ερευνητές, η στροφή αυτή προς τη μαθηματική θεωρία του Maxwell, οφείλεται στην αιώνια αντιπαλότητα της Βρετανικής σχολής με την «ηπειρωτική επιστήμη» που υπάρχει από την εποχή του Νεύτωνα και Λάιμπνιτς, του Ταίϋλορ και του Μπερνούλι, ανάμεσα σε Βρετανούς και «μη Βρετανούς» μαθηματικούς και φυσικούς. Η αντιπαλότητα αυτή επέβαλε τη μια ηλεκτρική θεωρία και η άλλη ξεχάστηκε.¹ Η παλιά θεωρία αντιμετωπίστηκε σαν «αίρεση²» που έπρεπε να εξαφανιστεί από τη νέα Βρετανική θρησκεία του πεδίου³.

Όμως η κλασσική ηλεκτροδυναμική προηγήθηκε της μαθηματικής θεωρίας του Μaxwell σε όλες τις μεγάλες στιγμές της φυσικής. Πρώτη αυτή ταύτισε τους μαγνήτες με τα ρεύματα καθιστώντας το μαγνητισμό ηλεκτρικό φαινόμενο (Ampere ( άρθρο αφιέρωμα στον Ampere, βόρειο ιστολόγιο Η ΑΙΡΕΤΙΚΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ (Αφιέρωμα στον Ampére)).

Το ιερό των Καβείρων στη Σαμοθράκη.

Πολλά αρχαία ιερά που ήταν και κέντρα μυστηριακών τελετών, στην παράδοση των θεοτήτων της γης και της φύσης, που συνέχιζαν να έχουν μεγάλο κύρος και στην κλασική περίοδο, ήταν σε τόπους που συμβόλιζαν την ένωση των τριών κόσμων. Του ουρανού, της γης και του κάτω κόσμου. Το τρία ήταν ίσως ο πιο παλιός "ιερός αριθμός". 
Τον ουρανό τον έδειχνε το βουνό. Το ιερό στη Σαμοθράκη είναι στους πρόποδες του Σάος, σε μια αμφιθεατρική τοποθεσία που υπάρχουν θερμές πηγές που αναβλύζουν από τα έγκατα της γης. (Από τη Σαμοθράκη περνά το μεγάλο ρήγμα της Ανατολίας και μέχρι σήμερα υπάρχουν τα θερμά λουτρά στις Θέρμες). Και στους Δελφούς η Πυθία έδινε τους χρησμούς σε μια αίθουσα που έβγαιναν ατμοί από τη γη, σε μια αμφιθεατρική τοποθεσία στις πλαγιές του Παρνασσού. Ήταν δηλαδή τόποι όπου θεωρούσαν ότι μπορούσε να γίνει επικοινωνία με τα "πνεύματα" τόσο του ουρανού όσο και του κάτω κόσμου. 
Η παρουσία πηγών νερού ήταν επίσης ένα σημαντικό στοιχείο, μιας και το νερό συμβολίζει τόσο τη ζωή, όσο και τον καθαρμό των πιστών. Στους  Δελφούς ήταν η Κασταλία πηγή, που μάλιστα χάριζε την αθανασία, η δε αντίστοιχη περιοχή της Σαμοθράκης ήταν (και είναι) γεμάτη πηγές νερού.
Υπήρχαν πολλά "ιερά όρη" και όπου δεν υπήρχαν οι άνθρωποι τα κατασκεύαζαν, όπως τις πυραμίδες στην Αίγυπτο  ή τον πύργο της Βαβέλ στη Βαβυλώνα. 

Ο Νίτσε και το πνεύμα του πολεμιστή

Ο Νίτσε αρνείται την ιδέα ότι μια ερμηνεία του γίγνεσθαι θα μπορούσε να επιβληθεί στους πάντες ως η καλύτερη.

Η εξύμνηση της απροσδιοριστίας του μέλλοντος επανέρχεται σαν σταθερή επωδός.

Ενάντια στο μεσιανισμό ή την εσχατολογία που διέπουν τις διάφορες κοσμοθεωρίες, αντιτάσσει τη μη-τελεολογία του. Απολαμβάνει την απουσία σκοπού μέσα στο σύμπαν κι ενθαρρύνει τη δημιουργία.

Μέσα σε ένα τέτοιο περιβάλλον χρειάζεται το μαχητικό πνεύμα του πολεμιστή.

Ο υπεράνθρωπός του είναι ένας πολεμιστής που έχει ζεστή καρδιά και κρύο μυαλό.

οι αρχαίοι Έλληνες και οι "βάρβαροι"

Οι αρχαίοι Έλληνες ξεχώριζαν τους εαυτούς τους από αυτούς που αποκαλούσαν “βαρβάρους”, από το θέμα της ελευθερίας. Για μεγάλο διάστημα η κύρια αντιπαράθεση ήταν με τους Πέρσες. Ενώ σέβονταν τους Πέρσες για τον αρχαίο πολιτισμό τους, τους αποκαλούσαν βαρβάρους επειδή δεν ήταν ελεύθεροι, αλλά υπήκοοι ενός δεσπότη. Από την άλλη οι Πέρσες χλεύαζαν τους Έλληνες επειδή τις αποφάσεις για την πόλη τις έπαιρναν κουβεντιάζοντας όλοι μαζί στην Αγορά και δεν παίρνονταν από τον ένα ηγέτη. Τους κατηγορούσαν δηλαδή γι αυτό που οι Έλληνες ήταν περήφανοι.

Είναι δύο διαφορετικές αντιλήψεις για την κοινωνική οργάνωση. Είναι η λογική του ποιμνίου, του κοπαδιού, με τον μεγάλο αρχηγό επικεφαλής, που παίρνει τις αποφάσεις που αποτελούν θέσφατα που δεν μπορούν να αμφισβητηθούν. Από την άλλη είναι η λογική της Δημοκρατίας όπου τις αποφάσεις τις παίρνουν από κοινού οι πολίτες και οι ηγέτες τους υπακούουν στους ίδιους νόμους που οι ίδιοι οι πολίτες καθορίζουν. Αυτό τους χειραφετεί, τους κάνει αυτενεργά υποκείμενα, κάτι που αποτελεί προϋπόθεση της ηθικής αλλά και της γνωστικής εξέλιξης και ωρίμανσης.

Η λογική του κοπαδιού σημαίνει αυστηρή ιεραρχία. Υποταγή στον ανώτερο, βία στον κατώτερο. Αυτοί που ακολουθούν τον αρχηγό παίρνουν δύναμη και εξουσία από την πίστη τους σ' αυτόν. Σημαίνει ομοιομορφία. Καμία ανοχή στο διαφορετικό. Σημαίνει βία απέναντι στις άλλες ομάδες, στο διαφορετικό.

Αλεξανδρούπολη, κοντά στην Αργώ, χθες 4.30 το απόγευμα.
Του Άγγελου Καρδαμήλα (και αυτή..)

Καλαμαριά, κοντά στο νοσοκομείο Παναγία.
(του Άγγελου Καρδαμήλα).

Παρμενίδης ή Ηράκλειτος;

Ο Ηράκλειτος από την Έφεσο(544-484 π.Χ.),
σε λεπτομέρεια από την τοιχογραφία
του Ραφαήλ, η σχολή των Αθηνών,
στο παλάτι των Αποστόλων στο Βατικανό. 

Η αντίθεση ανάμεσα σε ένα κόσμο αμετάβλητο και ένα κόσμο μεταβαλλόμενο και ασταθή, παρουσιάσθηκε από τον 6ο-5ο πΧ αιώνα. Ο Ηράκλειτος υποστήριξε από τα τέλη του 6ου αιώνα ότι το σύμπαν εξελίσσεται διαρκώς, ότι τα πάντα είναι κίνηση και ροή χωρίς αρχή και τέλος. Η “αλήθεια” βρίσκεται στην κατανόηση αυτού του γίγνεσθαι που είναι εγγενώς άπειρο και μια διαδικασία καθ' εαυτή. Και από τη στιγμή που είναι γίγνεσθαι δηλαδή κάτι που μεταβάλλεται διαρκώς δεν μπορούμε να μιλούμε για μια “αμετάβλητη, αιώνια αλήθεια”, αυτό είναι κάτι που διαμορφώνεται συνεχώς μέσα στην κίνηση. 

Σε αντίθεση με τον Ηράκλειτο, ο Παρμενίδης υποστήριζε ότι το ον είναι ένα, αγέννητο, αμετάβλητο και αιώνιο. Σύμφωνα με τον Παρμενίδη αν άλλαζε κάτι υπήρχε η δυνατότητα να εμφανισθεί κάτι που δεν υπήρχε πριν, κάτι που είναι αδύνατον(επειδή κάτι που δεν υπάρχει είναι αδύνατον να αρχίσει να υπάρχει), επομένως η αλλαγή είναι αδύνατη. Σύμφωνα με αυτή τη λογική τα αποτελέσματα προϋπάρχουν των αιτίων, εφ' όσον τίποτε καινούργιο δεν μπορεί να αναδυθεί. Ο Αριστοτέλης προχωρεί στη σύνθεση των δύο αντιλήψεων, περί αλλαγής και μη αλλαγής στη δική του θεωρία περί κοσμογονίας. Εισάγει την αντίθεση ανάμεσα σε έναν κόσμο αμετάβλητο και αιώνιο και τον φθαρτό μεταβαλλόμενο κόσμο που τον ταυτίζει με τη γη (και τη σελήνη). Παρόμοιο διαχωρισμό είχε κάνει και ο Πλάτων, ο οποίος ξεχωρίζει το είναι από το γίγνεσθαι. Το είναι το ταυτίζει με τις αιώνιες αλήθειες, τις ιδέες. Το γίγνεσθαι με τις μεταβολές, την εξέλιξη της ζωής και της σκέψης, στην πορεία της προς τις αυτές τις αιώνιες ιδέες. Ένας δυϊσμός που ταλαιπώρησε τη φιλοσοφία.

Παρμενίδης. Από την Ελέα της
Ν. Ιταλίας, μία από τις αποικίες που ίδρυσαν
 οι Φωκαείς στην κεντρική και δυτική Μεσόγειο.
Γεννήθηκε στα τέλη του 6ου π.Χ. αιώνα. 

Τον 17ο αιώνα ο Νεύτων καθιερώνει τους ίδιους συμπαντικούς νόμους που ισχύουν παντού, τόσο στα μακρινά άστρα όσο και στον κήπο του σπιτιού. Ένας θρίαμβος του είναι πάνω στο γίγνεσθαι. Το σύμπαν μεταβάλλεται αλλά στα πλαίσια αυτής της πραγματικότητας. Αν γνωρίζουμε την κατάσταση ενός συστήματος σε μια οποιαδήποτε στιγμή, τότε μπορούμε να υπολογίσουμε τις επόμενες καταστάσεις, καθώς και τις προηγούμενες.

Το 1915 ο Αινστάιν ανακαλύπτει ότι οι εξισώσεις της θεωρίας της σχετικότητας τον οδηγούν σε ένα δυναμικό μεταβαλλόμενο σύμπαν που είτε διαστέλλεται είτε συστέλλεται, αναδιπλώνεται στον εαυτό του. Οι αντιλήψεις της εποχής ήταν υπέρ ενός στατικού σύμπαντος γι αυτό και ο Αινστάιν, για να εναρμονιστεί με αυτή την αντίληψη, μίλησε για μια δύναμη αντιβαρύτητας που εξουδετερώνει τη δύναμη της βαρύτητας στο σύμπαν, κάτι που αργότερα παραδέχθηκε ότι ήταν το μεγαλύτερο λάθος της ζωής του, όταν ο Hubble ανακάλυψε το 1929 ότι το σύμπαν διαστέλλεται.

Το 1965 ανακαλύφθηκε η ακτινοβολία υποβάθρου που αποτέλεσε ισχυρό επιχείρημα για τη θεωρία της αρχικής έκρηξης, του big bang, οπότε επικράτησε και η ιδέα της συνεχούς εξέλιξης.

Μέχρι το 1950 ήταν πιο ισχυρή η άποψη ενός σύμπαντος στατικού, αμετάβλητου.

Η εισαγωγή της ιστορικότητας στη φυσική και της συνεχούς μεταβολής, ουσιαστικά έγινε από τη θεωρία του χάους και τον Ίλια Πριγκότζιν. Σύμφωνα με αυτή την αντίληψη, το κάθε τι, το παρόν όπως διαμορφώνεται συνεχώς, είναι αποτέλεσμα άπειρων, καθολικών αλληλεπιδράσεων οι οποίες και γι αυτό το λόγο δεν μπορούν να επαναληφθούν. Γι αυτό το λόγο και ο χρόνος αποτελεί ένα μέγεθος μιας κατεύθυνσης, υπάρχει δηλαδή το βέλος του χρόνου.

του Ανδρέα Πετρουλάκη από την ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

θαυμαστές γελοίων τυράννων

Ξημερώματα της 17ης Νοεμβρίου 1973. Αρχίζει η καταστολή της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, που συνέβαλε στην απομόνωση του καθεστώτος και την πτώση του λίγους μήνες αργότερα,  όταν οι συνεχιστές τους με τις άφρονες, προδοτικές τους ενέργειες άφησαν μισή την Κύπρο και κόντεψαν να αφήσουν μισή και την Ελλάδα. Ένα καθεστώς γελοίο, που αν και στρατιωτικό, όταν παρουσιάστηκε ανάγκη, πάλι από την αφροσύνη τους, ο στρατός ήταν διαλυμένος και χωρίς ούτε πυρομαχικά.


Οι θαυμαστές των γελοίων τυράννων της χούντας νομίζουν πως ήρθε η ώρα τους να "δικαιωθούν". Όμως η βαρβαρότητα και η γελοιότητα δεν δικαιώνονται ποτέ.

Η άσκηση μπορεί να «επιδιορθώσει» τις βλάβες της καρδιάς

ΤΟ ΒΗΜΑ - Η άσκηση μπορεί να «επιδιορθώσει» τις βλάβες της καρδιάς - science - Ιατρική – Βιολογία

Η ΑΙΡΕΤΙΚΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΗ ΘΕΩΡΙΑ (Αφιέρωμα στον Ampére)

Andre-Marie-Ampere(1775-1836)

 Του μαθηματικού Γιώργου Μπαντέ.

Η «παλιά ηλεκτρική θεωρία», η κλασσική ηλεκτροδυναμική των Coulomb, Ampere, Neuman, Fecner, Weber, Gauss, Riemann, κ.α ήταν το κυρίαρχο ρεύμα της φυσικής μέχρι τα μέσα του 19^ου αιώνα, και ερμήνευσε όλα τα γνωστά ηλεκτρικά φαινόμενα. Εν τούτοις έχει αποπεμφθεί από τη φυσική, μετά την επικράτηση ύστερα από σφοδρό ιδεολογικό αγώνα, της θεωρίας του Μaxwell, της Βρετανικής δηλαδή ηλεκτρικής θεωρίας,

Για πολλούς ανεξάρτητους ερευνητές, η στροφή αυτή προς τη μαθηματική θεωρία του Maxwell, οφείλεται στην αιώνια αντιπαλότητα της Βρετανικής σχολής με την «ηπειρωτική επιστήμη» που υπάρχει από την εποχή του Νεύτωνα και Λάιμπνιτς, του Ταίυλορ και του Μπερνούλι, ανάμεσα σε Βρετανούς και «μη Βρετανούς» μαθηματικούς και φυσικούς. Η αντιπαλότητα αυτή επέβαλε τη μια ηλεκτρική θεωρία και η άλλη ξεχάστηκε.¹ Η παλιά θεωρία αντιμετωπίστηκε σαν «αίρεση²» που έπρεπε να εξαφανιστεί από τη νέα Βρετανική θρησκεία του πεδίου.

Για να είμαστε όμως ακριβείς, σε αυτό έπαιξε κυρίαρχο ρόλο η ανακάλυψη των ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων και η προτεινόμενη κυματική φύση του φωτός που ερμήνευε τα περισσότερα οπτικά φαινόμενα. Αλλά ύστερα από αρκετά χρόνια μάθαμε ότι τα κύματα αυτά δεν ήταν όπως τα κύματα του νερού στη θάλασσα αλλά ήταν ανάλογα των υλικών κυμάτων που συνοδεύουν το ηλεκτρόνιο, αυτά συνόδευαν το φωτόνιο, εξέφραζαν μάλλον την πυκνότητα της πιθανότητας που εκφράζονταν-σύμπτωση- με κυματική εξίσωση, και το φώς ήταν ένα πλήθος σωματιδίων, των φωτονίων.