2.11.11

Peeter Brueghel ο Πρεσβυτερος. ο πυργος της Βαβελ

Ο Πήτερ Μπρέγκελ ο Πρεσβύτερος(1525-1569) ή Μπρέχελ όπως είναι η προφορά του στα Ολλανδικά, ήταν Φλαμανδός ζωγράφος εγκατεστημένος αρχικά στην Αμβέρσα και στη συνέχεια στις Βρυξέλλες. Η Αμβέρσα εκείνη την περίοδο, με την ανακάλυψη των νέων θαλάσσιων οδών προς την Ασία και την Αμερική, εξελισσόταν γρήγορα σε  ένα μεγάλο οικονομικό κέντρο του δυτικού κόσμου και σε μητρόπολη του παγκόσμιου εμπορίου. Η θρησκευτική διαίρεση σε καθολικούς και προτεστάντες(Λουθηρανοί, Καλβινιστές και  Αναβαπτιστές, μια κοινωνικά ριζοσπαστική αίρεση), οι γλωσσικές διαφορές και οι διαμάχες που είχαν ξεσπάσει δημιουργούσαν μια συνεχή αστάθεια. Οι Κάτω χώρες ανήκαν στην αυτοκρατορία του βασιλιά Φίλιππου του Β της Ισπανίας, φανατικού καθολικού, ο οποίος έστειλε τον δούκα της Άλμπα ως στρατιωτικό διοικητή τον Αύγουστο του 1567, γνωστό για την ακραία σκληρότητά του, για να απαλλάξει τις Κάτω Χώρες από τους αιρετικούς, τους προτεστάντες δηλαδή, σκοτώνοντας χιλιάδες και οδηγώντας σε έναν 80ετή πόλεμο που κατέληξε στο καθολικό Βέλγιο(όπως ονομάσθηκε αργότερα) στο νότο και την προτεσταντική Ολλανδία στον βορά. Η αφορμή ή η αιτία ήταν το σπάσιμο των εικόνων και η καταστροφή αγαλμάτων αγίων σε καθολικές εκκλησίες από τους προτεστάντες το 1566.
Ο πίνακας έγινε το 1563, πριν δηλαδή την έναρξη των συγκρούσεων αλλά αποτελεί έναν συμβολισμό  για το κλίμα της αστάθειας στην πόλη, συνδέοντάς την με τον μύθο του πύργου της Βαβέλ. Ο πύργος της Βαβέλ έγινε από τον βασιλιά της Βαβυλώνας Νεμρώδ, (που τον δείχνει να επιθεωρεί τους λιθοξόους που τον προσκυνούν), που σύμφωνα με τον βιβλικό μύθο ήθελε να κάνει ένα πύργο που να φτάνει στον ουρανό. Ο Μπρέγκελ απεικονίζει τον πύργο αλλά και όλο τον πίνακα, με στοιχεία από την εποχή του, όπως γινόταν συνήθως τον μεσαίωνα, με σχολαστική σχεδόν απεικόνιση των λεπτομερειών, δίνοντάς του μια αστάθεια μιας και δείχνει το οικοδόμημα να γέρνει ελαφρά. Η πόλη αριστερά, το πλωτό ποτάμι και η θάλασσα στο βάθος παραπέμπουν στην Αμβέρσα.
Ο Μπρέγκελ γεννήθηκε 10  χρόνια μετά το θάνατο του Ιερώνυμου Μπος, από τον οποίον είχε επηρεασθεί. 50 χρόνια μετά γεννήθηκε ο Ρούμπενς(1577) και 80 ο Ρέμπραντ(1606), εκφραστές της χρυσής Ολλανδικής εποχής στη  ζωγραφική. Στην Αμβέρσα, την εποχή του Μπρέγκελ, δούλευαν 360 αναγνωρισμένοι ζωγράφοι, ένας αριθμός που δείχνει την μεγάλη άνθησή της.
Ο Μπρέγκελ έκανε τουλάχιστον τρεις πίνακες με το ίδιο θέμα. Ο συγκεκριμένος πίνακας βρίσκεται στο Kunsthistorisches Museum, στη Βιέννη.

Δεν υπάρχουν σχόλια: