23.8.11

η σωματικη ασκηση προστατευει τον εγκεφαλο

Η σωματική άσκηση προστατεύει πολύπλευρα τις λειτουργίες του εγκεφάλου, στις διαδικασίες εκφύλισης του με το πέρασμα της ηλικίας. Αυτό αφορά περισσότερο την άσκηση που ανεβάζει τον καρδιακό ρυθμό, δηλαδή την αεροβική άσκηση, αν και η άσκηση με βάρη που διατηρεί και αυξάνει τον μυϊκό όγκο δεν σημαίνει ότι δεν είναι ωφέλιμη. 
Αυτή η δράση οφείλεται στο ότι η σωματική άσκηση και κυρίως η αεροβική, αποτελεί τον σημαντικότερο τρόπο, μαζί με την κατάλληλη υγιεινή διατροφή, για τη διατήρηση σε καλή κατάσταση του αγγειακού δικτύου και συνολικά του καρδιοαγγειακού συστήματος. Αυτό αποτελεί απαραίτητη προϋπόθεση ώστε να διατηρείται σε επαρκή επίπεδα και η αιμάτωση του εγκεφάλου, ώστε να συνεχίσει να επιτελεί τις λειτουργίες του αλλά και για την ανάπτυξή του σε νέα γνωστικά αντικείμενα.
Σε πειράματα με ζώα, η άσκηση αύξησε τον αριθμό των μικρών αγγείων στον εγκέφαλο. Η εκφύλιση του αγγειακού δικτύου με το προχώρημα της αρτηριοσκληρωτικής νόσου, ως αποτέλεσμα της κακής διατροφής, του στρες και της έλλειψης σωματικής άσκησης, έχει και τα αντίστοιχα αποτελέσματα στους εγκεφαλικούς νευρώνες και τις συνάψεις τους, οδηγώντας στην καταστροφή τους. Την εκφύλιση του αγγειακού δικτύου την προλαμβάνουμε μέσα από τον έλεγχο και εκείνων των παθολογικών καταστάσεων που επηρεάζουν τα αγγεία, όπως είναι ο σακχαρώδης διαβήτης, η αρτηριακή υπέρταση και άλλες ή την αποφυγή παραγόντων που δρουν τοξικά στα νευρικά κύτταρα και τις συνάψεις τους,
όπως είναι το αλκοόλ και κυρίως η κατάχρησή του.
Ένας άλλος παράγοντας είναι ότι η άσκηση, μέσω του ήπιου οξειδωτικού στρες που παράγει, οδηγεί  στην έκλυση ενδογενών αντιοξειδωτικών ουσιών, αυξάνοντας την αντιοξειδωτική προστασία του οργανισμού και κατ' επέκταση και του εγκεφάλου. Το  ήπιο οξειδωτικό στρες, όπως έχει γίνει αναφορά και σε άλλες αντίστοιχες αναρτήσεις, δρα και σαν αυξητικός παράγοντας και στον εγκέφαλο, υποστηρίζοντας την ανάπτυξη των συνάψεων μεταξύ των νευρώνων και κατά συνέπεια την πλαστικότητα του εγκεφάλου. Στον ιππόκαμπο που αποτελεί κομβικό σχηματισμό στον μηχανισμό της μνήμης, έχει παρατηρηθεί και η γέννηση νέων νευρώνων και όχι μόνο συνάψεων. Ο συνδυασμός κακής αιμάτωσης του εγκεφάλου με υψηλά επίπεδα οξειδωτικού στρες, που ξεφεύγει από τα όρια διαχείρισης του οργανισμού,  οδηγεί σε  καταστροφές εγκεφαλικού ιστού. Το ίδιο αποτέλεσμα έχουν  και τα υψηλά επίπεδα ψυχικού στρες, όπου μέσω των ορμονών του στρες, που σε διαχειρίσιμα από τον οργανισμό επίπεδα δρουν αυξητικά στον εγκέφαλο, όταν ξεπερνούν τα όρια αυτής της διαχείρισης δρουν καταστρεπτικά λόγω του ότι οι μεταβολίτες τους είναι ισχυρές τοξικές ελεύθερες ρίζες. Όσο η αιμάτωση του εγκεφάλου παραμένει ικανοποιητική και αυτό επιτυγχάνεται με τη σωματική άσκηση, τόσο αυξάνονται και τα περιθώρια διαχείρισης του οξειδωτικού στρες στον εγκέφαλο αλλά και βρίσκουν έδαφος οι αυξητικές, ωφέλιμες δράσεις. Η σωματική άσκηση εξάλλου, περισσότερο η αεροβική, αυξάνει και τον αριθμό των μιτοχονδρίων στα μυϊκά κύτταρα, που αποτελούν τα εργαστήρια παραγωγής ενέργειας των κυττάρων. Η ευρωστία ενός κυττάρου εξαρτάται κυρίως από τον αριθμό των μιτοχονδρίων που διαθέτει. Είναι πιθανόν η σωματική άσκηση να επηρεάζει έμμεσα, μέσω της καλύτερης αιμάτωσης και τον αριθμό των μιτοχονδρίων στα νευρικά κύτταρα.
Ένας άλλος παράγοντας είναι ότι το μυϊκό σύστημα υποστηρίζεται στον εγκέφαλο από αντίστοιχα νευρωνικά κυκλώματα, που καταλαμβάνουν ένα μεγάλο μέρος του εγκεφάλου. Η λειτουργία τους βέβαια  αφορά την εκτέλεση και τον κεντρικό συντονισμό των κινήσεων και αφορά ομάδες μυών. Η μεγαλύτερη μυϊκή μάζα υποστηρίζεται από την ανάπτυξη μεγαλύτερου τοπικού δικτύου δενδριτών των νευρικών κυττάρων. Όμως η εκφύλιση του μυϊκού συστήματος είναι πολύ πιθανόν να επηρεάζει αντίστροφα και την κατάσταση των αντίστοιχων νευρωνικών κυκλωμάτων στον εγκέφαλο, συμβάλλοντας στη μείωση του αντίστοιχου εγκεφαλικού ιστού.
Επιπλέον υπάρχει ένα στοιχείο που ο ρόλος του στον γενικό μεταβολισμό του οργανισμού δεν είναι απόλυτα διευκρινισμένος. Ο εγκέφαλος ενώ αποτελεί το 1,5-2% του βάρους του σώματος, καταναλώνει το 20% της γλυκόζης του οργανισμού, δηλαδή της ενέργειας του σε κατάσταση ηρεμίας. Η μείωση δηλαδή του εγκεφαλικού ιστού, που επέρχεται με την εκφύλιση του, διαταράσσει λογικά και τον μεταβολισμό του οργανισμού, επιδεινώνοντας αντίστροφα το μεταβολικό του προφίλ και την επίδραση που αυτό έχει στις σωματικές λειτουργίες, οδηγώντας σε έναν φαύλο κύκλο.
Για τους παραπάνω λόγους, παράλληλα με τη διατήρηση των γνωστικών ενδιαφερόντων, την αναζήτηση νέων γνωστικών αντικειμένων, που παίζουν σημαντικό ρόλο στη διατήρηση των νοητικών λειτουργιών, καθοριστικός είναι και ο ρόλος της διατήρησης καλής φυσικής κατάστασης στην οποίαν η τακτική σωματική άσκηση συμβάλλει αποφασιστικά.
                                                                                                               Δ. ΠΕΤΡΙΔΗΣ

Φυσικά δεν εννοούμε κάτι τέτοιο...


Δεν υπάρχουν σχόλια: