3.3.12

Η φαρμακευτική δαπάνη, οι υπερτιμολογήσεις και τα γενόσημα.

Είναι γεγονός αναμφισβήτητο ότι στην Ελλάδα, εδώ και πολλά χρόνια, υπάρχει κατάχρηση στην κατανάλωση φαρμάκων και υψηλές φαρμακευτικές δαπάνες. Η χώρα μας, σε ποσοστό του ΑΕΠ, έχει την υψηλότερη φαρμακευτική δαπάνη στην Ευρωπαϊκή Ένωση και ενδεικτικά διπλάσια της Μ. Βρετανίας. Μια τρομακτική αύξηση, εκτίναξη της φαρμακευτικής δαπάνης αλλά και των προσθετικών υλικών, άλλων αναλώσιμων, σημειώθηκε το διάστημα 2000-2009.
Ένας συνδυασμός φαύλης πολιτικής ηγεσίας, φαρμακευτικών επιχειρήσεων, εισαγωγέων, που επέβαλαν μέσω των αντίστοιχων κρατικών υπηρεσιών τερατώδεις υπερτιμολογήσεις των προϊόντων τους, ώστε να μπορούν να στηρίξουν την “προώθηση” των προϊόντων τους από όσους γιατρούς ήταν πρόθυμοι γι αυτό. Κοντά σ' αυτά δεν λείπανε βέβαια και άλλες συναφείς δραστηριότητες με φαρμακεία και φαρμακαποθήκες.
Οι υπερτιμολογήσεις φαρμάκων και διαφόρων προσθετικών ή άλλων υλικών(φίλτρων κλπ) είναι μια συνήθης και διαχρονική πρακτική.
Πριν λίγο καιρό έγινε γνωστή η υπόθεση με την εταιρεία Johnson and Johnson, που ήρθε σε συμβιβασμό με το Αμερικανικό δημόσιο για να πληρώσει πρόστιμο 16,8 εκατ. $ για δωροδοκία Ελλήνων γιατρών από εταιρεία ορθοπεδικών υλικών, συμφερόντων της Johnson and Johnson. Οι υπερτιμολογήσεις των υλικών της στην Ελλάδα έφταναν σε αρκετές περιπτώσεις και το 1.000%(!) των τιμών στις διεθνείς αγορές. Υπάρχει δηλαδή ευθύνη και στο πως πήραν αυτές τις τιμές αλλά και στο πως μοιράστηκαν τα ποσά που προκύψανε.(Όπως έκλεισε η συμφωνία με την Siemens χθες, έτσι και με την Johnson and Johnson, οι ευθύνες της "από δω" πλευράς δεν διερευνώνται).
Κάτι παρόμοιο γίνεται με τα υλικά των καρδιοχειρουργικών επεμβάσεων, με τα φίλτρα στον τεχνητό νεφρό και πάει λέγοντας. Το ίδιο φίλτρο που στη Γερμανία χρεώνεται λίγα ευρώ, εδώ παίρνει τιμή πολλές φορές πολλαπλάσια. Είμαστε χουβαρντάδες δηλαδή εμείς, δεν είμαστε ματζίρηδες..
Με τα φάρμακα, τα λεγόμενα αντίγραφα ή γενόσημα συμβαίνει το εξής. Μετά την παρέλευση, συνήθως δεκαετίας από την κυκλοφορία ενός πρωτότυπου φαρμάκου, όπου η εταιρεία που το παρασκεύασε το διακινεί κατά αποκλειστικότητα, δίνεται η δυνατότητα σε άλλες εταιρείες να παράγουν και να διακινούν αυτό το σκεύασμα, συνήθως εισάγοντας από αλλού την πρώτη ύλη. Το σκεύασμα έχει φυσικά άλλη ονομασία αλλά την ίδια φαρμακευτική ουσία. Για να κυκλοφορήσει το φαρμακευτικό σκεύασμα στην αγορά, όπως άλλωστε και τα πρωτότυπα φάρμακα, πρέπει να εγκριθεί από τον ΕΟΦ, τον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκου, να πιστοποιηθεί δηλαδή ότι περιέχει τη φαρμακευτική ουσία στην ποσότητα και την ποιότητα του πρωτότυπου φαρμάκου. Παράλληλα υποβάλλοντας φάκελλο με τα στοιχεία του φαρμάκου, κόστος κλπ, στο αντίστοιχο Υπουργείο, παίρνει την τιμή με την οποίαν θα κυκλοφορήσει στην αγορά.
Η ιστορία των ελληνικών φαρμακευτικών εταιρειών, οι οποίες ασχολήθηκαν με την κυκλοφορία αντιγράφων φαρμάκων από την αρχή της δεκαετίας του '80, είναι μια παλιά αμαρτωλή ιστορία αλλά οπωσδήποτε εδώ και αρκετά χρόνια έχουν εκσυγχρονισθεί οι περισσότερες από αυτές και μπορούν να σταθούν επάξια στην διεθνή αγορά, κάνοντας και εξαγωγές φαρμάκων σε πολλές χώρες.
Ένα μεγάλο όμως  πρόβλημα  με τα ελληνικά αντίγραφα, είναι η πολύ υψηλή τιμή τους, σε σχέση με το ποια είναι η τιμή των αντιγράφων στις Ευρωπαϊκές χώρες. Κυκλοφορούν δηλαδή στο 80% περίπου της τιμής των πρωτότυπων, όταν στις χώρες της Ευρώπης, αυτές οι τιμές είναι πολύ χαμηλότερες και μπορεί να φθάνουν και το 10-20% της τιμής των πρωτότυπων. Και εδώ δηλαδή υπάρχει θέμα υπερτιμολόγησης, το οποίο χρησιμοποιείται για περισσότερα κέρδη αλλά και στον τομέα της “προώθησης” των προϊόντων. Η τιμή στα πρωτότυπα φάρμακα των πολυεθνικών εταιρειών είναι σ' αυτή του μέσου όρου των χωρών της Ευρωζώνης.

Η φαρμακευτική δαπάνη πρέπει να πέσει. Δεν μπορεί να συνεχιστεί η κατάσταση που υπάρχει μέχρι σήμερα. Η ποιότητα των γενόσημων φαρμάκων, που αφορά βασικά τη βιοϊσοδυναμία τους, ότι δηλαδή περιέχουν την ίδια ποσότητα φαρμακευτικής ουσίας με τα πρωτότυπα, μπορεί να ελεγχθεί, όπως και η ποιότητα των εκδόχων που το περιέχουν. Το πρόβλημα δηλαδή βρίσκεται στον αποτελεσματικό έλεγχο των γενόσημων φαρμάκων για την ποιότητά τους και τον καθορισμό της τιμής τους, όπως και όλων των άλλων υλικών που υπερτιμολογούνται κάτι φυσικά που μπορεί να γίνει. Δεν αποτελεί καμιά δύσκολη υπόθεση, αν και στη χώρα μας τα απλά γίνονται δύσκολα και τα αυτονόητα δεν είναι πάντα αυτονόητα. Αυτό αφορά και την ουσιαστική λειτουργία του ΕΟΦ, που όπως στις περισσότερες Ευρωπαϊκές χώρες μπορεί να παράγει ή να εισάγει το ίδιο κάποιες βασικές φαρμακευτικές ουσίες αλλά και να ελέγχει αποτελεσματικά ότι κυκλοφορεί. Αφορά και τις πολιτικές υπερτιμολόγησης, οι οποίες δεν γίνονται από τους γιατρούς, αν και ..εξυπηρετούν πολλούς από αυτούς, αλλά από αντίστοιχες κρατικές υπηρεσίες και υπουργεία.

Σήμερα είναι αναγκαία και μια γενικότερη αναδιοργάνωση των υπηρεσιών Υγείας και του ΕΣΥ στην χώρα μας, ώστε να παίξει τον ρόλο του στην παροχή όσο το δυνατόν υψηλότερων υπηρεσιών υγείας για όλο τον πληθυσμό. Δυστυχώς όλο το σύστημα βρίσκεται σε κατάσταση κατάρρευσης και κρατιέται από τις προσπάθειες ενός μεγάλου μέρους των εργαζομένων σ' αυτό, που για την ώρα όμως δεν βλέπουν καμιά διέξοδο. Αυτό αντανακλά στην περίθαλψη που παρέχεται στους πολίτες, που θα σηκώσουν και πάλι το μεγαλύτερο βάρος αυτής της κατάρρευσης.

Συμπληρωματικά να αναφέρουμε ότι η φαρμακευτική δαπάνη αποτελεί και παγκόσμια ένα μεγάλο πρόβλημα. Ο παγκόσμιος τζίρος των φαρμάκων, όπως λένε κάποια στοιχεία, έχει ξεπεράσει τον παγκόσμιο τζίρο των όπλων και των ναρκωτικών. Δεν πρέπει να υποτιμήσουμε το γεγονός ότι οι φαρμακευτικές εταιρείες έχουν παράγει φάρμακα αποτελεσματικά για πολλές ασθένειες αλλά το κόστος τους καθίσταται όλο και περισσότερο δυσβάστακτο. Κάθε νέα γενιά φαρμάκων που κυκλοφορεί έχει πολλαπλάσιο κόστος και είναι αδύνατον αν γενικευθούν οι νέες θεραπείες, σε οποιοδήποτε σύστημα κοινωνικής ασφάλισης, ακόμη και των πιο εύρωστων οικονομικά κρατών, να τις αντέξουν. Πολλά καινούργια φάρμακα, αποτελεσματικά σε παλιές ασθένειες, έχουν κόστος απαγορευτικό. Για παράδειγμα νέες θεραπείες για τη ρευματοειδή αρθρίτιδα, έχουν κόστος περίπου 3.000 ευρώ τον μήνα. Κάτι παρόμοιο ισχύει για πολλά άλλα. Σήμερα εκτός των άλλων πρέπει να δοθεί βάρος στην πρόληψη, που σημαίνει εκτεταμένη ενημέρωση για αλλαγή του τρόπου ζωής. Ο τρόπος ζωής αντανακλά σε μεγάλο βαθμό και τις παθογένειες των κοινωνιών μας. Αλλά και η ιατρική είναι προσανατολισμένη σήμερα περισσότερο στην ασθένεια, από την οποίαν μπορούμε να πούμε ότι σε μεγάλο βαθμό ωφελείται οικονομικά και λιγότερο στην πρόληψή της.

Η περίπτωση της Ινδίας. Η Ινδία πριν λίγες δεκαετίες ήρθε αντιμέτωπη με το πρόβλημα της περίθαλψης του τεράστιου πληθυσμού της. Το κόστος της φαρμακευτικής δαπάνης αν στηριζόταν στις συμφωνίες με τις μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες είτε για την κυκλοφορία των σκευασμάτων τους είτε για την άδεια παραγωγής των φαρμακευτικών ουσιών που είχαν την πατέντα, της ήταν απαγορευτικό. Άρχισε να παράγει η ίδια τις φαρμακευτικές ουσίες, ερχόμενη σε αντίθεση και με τον παγκόσμιο οργανισμό εμπορίου και με τις πολυεθνικές φαρμακευτικές εταιρείες με τις οποίες μπήκε σε μακρόχρονες δικαστικές διαμάχες. Τελικά σήμερα η Ινδία έχει γίνει μία από τις μεγαλύτερες παραγωγούς φαρμάκων και φαρμακευτικών ουσιών παγκοσμίως. Έτσι απειλεί με τις εισαγωγές σκευασμάτων της κυρίως την εγχώρια φαρμακευτική βιομηχανία αλλά και τις πολυεθνικές. Ό έλεγχος των σκευασμάτων που προέρχονται από τρίτες χώρες εναποτίθεται στον εδώ Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων, τον ΕΟΦ, που σήμερα πρέπει να αναβαθμισθεί και να παίξει ουσιαστικό ρόλο.


Ένας πίνακας με τις συγκριτικές τιμές Γερμανίας-Ελλάδας, των φίλτρων για αιμοκάθαρση στον τεχνητό νεφρό του 2009, από το “παρατηρητήριο τιμών”. (τι παρατηρεί δηλαδή;). Τον πίνακα αυτόν τον πήρα από το blog ερμιππος, που έχει ενδιαφέροντα άρθρα για το πως εφαρμόσθηκε η πολιτική φαρμάκου στην Ελλάδα τα τελευταία χρόνια.


                                                                                   Δ. ΠΕΤΡΙΔΗΣ

Δεν υπάρχουν σχόλια: