ΤΑ ΠΑΡΑΔΟΞΑ ΤΟΥ ΖΗΝΩΝΑ ΚΑΙ ΤΟ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΟ ΣΥΝΕΧΕΣ

Ο Ζήνων ο Ελεάτης(περίπου 488-436;πΧ),
ήταν μαθητής του Παρμενίδη (επίσης από την
Ελέα της Ν. Ιταλίας) τις αντιλήψεις του οποίου
για το αμετάβλητο "είναι"  προσπάθησε να υπερασπίσει,
αποδομώντας τη λογική των αντιπάλων του
και κυρίως των Πυθαγορείων.

Γράφει ο  μαθηματικός Γιώργος Μπαντές.

 Ο Ζήνων δημιούργησε πιθανόν σαράντα παράδοξα αλλά είναι γνωστά μόνο τα εννέα. Το πιο φημισμένο είναι αυτό του Αχιλλέα και της χελώνας, όμως θα αναλύσουμε το πρώτο από τα παράδοξα (παράδοξο της διχοτομίας), που είναι ευκολότερα κατανοητό και περιέχει τα στοιχεία για την ερμηνεία όλων των άλλων. Αυτό έχει ως εξής:

Αν ένα σώμα κινείται από το Α στο Β , τότε πριν φτάσει στο Β, περνάει από το μέσον, έστω Β₁ του ΑΒ. Τώρα κινούμενο από το Β₁ πρέπει πρώτα να φτάσει στο μέσο Β₂ του Β₁Β, και συνεχίζοντας την ίδια περιγραφή βλέπουμε ότι το σώμα πρέπει να κινηθεί δια μέσου ενός άπειρου αριθμού αποστάσεων, δηλαδή θα κινείται επ’ άπειρο, άρα δεν φτάνει ποτέ στο Β, αφού δεν υπάρχει τελευταίος όρος στην ακολουθία των σημείων, δηλαδή ουσιαστικά η κίνηση είναι μόνο φαινομενική και δεν συμβαίνει στην πραγματικότητα! Ήταν πράγματι παράδοξο κι’ όμως ο Ζήνων είχε δίκιο στην εποχή του.

Τα παράδοξα του Ζήνωνα (450 π.Χ) , αναφέρονται σε μεταβολές (κίνηση) και αναδεικνύουν μια ασυμφωνία μεταξύ της εμπειρίας και της μαθηματικής της ερμηνείας της εποχής του.

Ο ΤΟΜΑΣ ΜΠΕΡΝΧΑΡΝΤ - ΟΙ ΦΤΗΝΟΦΑΓΑΔΕΣ ΚΑΙ Η ΑΝΘΡΩΠΙΝΗ ΓΕΛΟΙΟΤΗΤΑ

O Τhomas Bernhard(1931-1989), θεωρείται
ο μεγαλύτερος Αυστριακός συγγραφέας
του δεύτερου μισού του 20ου αιώνα.

Μετά από μια μικρή απουσία επανήλθε ο Θανάσης Μπαντές, με τα εξαίρετα σχόλιά του.

Οι κύριοι Άιντσιχ, Γκόλντσμιντ, Γκριλ και Βένινγκερ είναι οι Φτηνοφαγάδες. Σε καθημερινή βάση συναντιούνται σε λαϊκό ταβερνείο και παραγγέλνουν το φτηνότερο πιάτο. Αποκλειστικά το φτηνότερο πιάτο. Πρόκειται για μεσοαστούς, (ο Βένινγκερ διηύθυνε το εργοστάσιο του πατέρα του, ο Γκόλντσμιντ ένα βιβλιοπωλείο που είχε κληρονομήσει, ο Γκριλ ήταν αποθηκάριος κι Άιντσιχ καθηγητής) απολύτως αξιοπρεπείς, που οι απαρέγκλιτες συνήθειες δεν σηματοδοτούν απλώς την προγραμματισμένη επαναλαμβανόμενη ρουτίνα μιας μηχανιστικής, σχεδόν βιομηχανικής, τυποποίησης (που λειτουργεί ασυνείδητα καθώς η ταχύτητα ξεπερνά τη σκέψη απονεκρώνοντας τη βούληση), αλλά οριοθετούν την ίδια την ύπαρξή τους, αφού τους απονέμεται κοινωνική υπόσταση, δηλαδή οντότητα, δηλαδή αδιαπραγμάτευτη αναγνωρισιμότητα. Γιατί όλοι ξέρουν τους Φτηνοφαγάδες, όλοι ξέρουν το τραπέζι τους, όλοι γνωρίζουν εκ των προτέρων την παραγγελία. Η εκκεντρικότητά τους λειτουργεί τόσο δεδομένα που τελικά χάνεται μέσα στο αυτονόητο. Ούτε οι ίδιοι αναγνωρίζουν το παράλογο αυτής της επανάληψης, θα λέγαμε της ιεροτελεστίας, καθώς αδυνατούν να συλλάβουν οτιδήποτε ξεπερνά την ασφυκτική κανονικότητα, αφού μόνο αυτή εξασφαλίζει το φυσιολογικό.

τα αποτελέσματα των εκλογών

Μετά και από τα αποτελέσματα των χθεσινών εκλογών, το μεγάλο στοίχημα για τη χώρα παραμένει το αν θα μπορέσει να ανασυνταχθεί, οικονομικά, κοινωνικά, πολιτικά, ώστε να ξεπεράσει την κρίση. Ξεπερνώντας δομές και αντιλήψεις διακυβέρνησης που μας φτάσανε στο σημερινό χάλι και έχουν αναλυθεί όλο αυτό το διάστημα επαρκώς. Με ένα επεξεργασμένο σχέδιο ανασυγκρότησης σε όλα τα επίπεδα. Κοινωνικά δίκαιο και με αντιμετώπιση των ακραίων πολιτικών της μονομερούς τελικά λιτότητας που οδηγούν σε βαθειά ύφεση, ώστε η κοινωνία να παραμείνει ενωμένη και να μη πληρώνουν τα βάρη της κρίσης κυρίως οι κοινωνικά αδύναμοι.
Σε μια Ευρώπη που βρίσκεται σε ένα μεταβατικό στάδιο και είναι υποχρεωμένη να αλλάξει αν θέλει να επιβιώσει, η Ελλάδα πρέπει να παραμείνει δημιουργικά ενεργό μέλος της.

Η ΝΔ που ήρθε πρώτο κόμμα και θα έχει τον κύριο λόγο στον σχηματισμό της νέας κυβέρνησης, όπως και το ΠΑΣΟΚ, είναι κόμματα που κουβαλάνε πολύ αρνητικό φορτίο πελατειακών συμπεριφορών, διακυβέρνησης που είχε απλά το χαρακτήρα διαχείρισης πολιτικών εξυπηρέτησης κρατικοδίαιτων οικονομικών συμφερόντων, σπατάλης του δημοσίου χρήματος. Σήμερα πρέπει να υπερβούν τον εαυτό τους και αυτό είναι ένα στοίχημα, εάν θέλουν να παίξουν έναν θετικό ρόλο. Αλλιώς η εφαρμογή των ίδιων μέχρι τώρα συνταγών, έστω με μικρές παραλλαγές, με τον ίδιο παλαιοκομματικό θίασο, θα διογκώσουν πολύ σύντομα τα αδιέξοδα.

Ο ΣΥΡΙΖΑ, με τη μεγάλη, εντυπωσιακή άνοδο της υποστήριξης που είχε, παρ' όλο το κλίμα πιέσεων που δέχθηκε, επέλεξε από την πρώτη στιγμή τον ρόλο της αντιπολίτευσης, χωρίς να περιμένει, έστω και για τους τύπους, τις προτάσεις που τυχόν θα έκανε το πρώτο κόμμα. Εν πάση περιπτώσει η δημοκρατία θεσμικά χρειάζεται και αντιπολίτευση και ο ΣΥΡΙΖΑ από την μέχρι τώρα πολιτική που ακολούθησε, την συγκρότηση και τη φυσιογνωμία του, επέλεξε αμέσως αυτόν τον ρόλο, σαν να τον βολεύει, για να συμβάλει από τη θέση της αντιπολίτευσης στην απόκρουση πολιτικών μονομερούς λιτότητας και αρνητικών πλευρών των πολιτικών που θα εφαρμοσθούν το επόμενο διάστημα. Θα μπορούσε βέβαια αυτό να το κάνει και από τη θέση του κυβερνητικού εταίρου, παίρνοντας όμως ένα ρίσκο που θεωρεί ότι δεν μπορεί να πάρει, ελπίζοντας σε οφέλη που θα πιθανόν να προκύψουν από την αντιπολιτευτική θέση, ώστε σε μια επόμενη φάση, που ελπίζει να έρθει σύντομα, να διεκδικήσει την κυβερνητική εξουσία, λειτουργώντας όπως πιστεύει και σαν θρυαλίδα πολιτικών και κοινωνικών αλλαγών στην Ευρώπη. Όμως, βλέποντας τα πράγματα και από την σκοπιά των κομματικών του συμφερόντων, επειδή οι συγκυρίες δεν κρατάνε όσο θα ήθελε ο καθένας και αυτή είναι μια συγκυρία η οποία πιθανόν να μην ξαναπαρουσιασθεί για τον ΣΥΡΙΖΑ, ιδιαίτερα αν γίνει το θαύμα και η χώρα μπορέσει να μπει σε ένα δρόμο ανάπτυξης και ανασυγκρότησης, θα αποδειχθεί ίσως ότι ήταν μια χαμένη ευκαιρία. Ο ΣΥΡΙΖΑ θεωρεί ότι είναι προδιαγεγραμμένη το επόμενο διάστημα η επιδείνωση της θέσης των εργαζομένων κι αυτό σε μεγάλο βαθμό είναι αλήθεια, υποτιμώντας όμως νομίζω τη θέληση της Ευρώπης να βγει από την κρίση και τις αλλαγές που είναι αναγκασμένη να κάνει σ' αυτή την κατεύθυνση, που από αυτό πιθανόν να προκύψουν  και θετικές επιπτώσεις για τη χώρα μας. Ίσως όμως ο ρόλος του στην αντιπολίτευση να του δώσει τον απαιτούμενο χρόνο για να προετοιμάσει μια πιο επεξεργασμένη και ρεαλιστική πρόταση εξουσίας, μιας και θα είναι ο κύριος εκφραστής της αντιπολίτευσης, ώστε να λειτουργήσει ως η διάδοχη κατάσταση.
Η ΔΗΜΑΡ που κράτησε τις δυνάμεις της, κινείται στη λογική μιας δημιουργικής συμμετοχής με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, στην αναζήτηση διεξόδων μέσα από τους αναγκαίους συμβιβασμούς,  που ιδιαίτερα σε μια κρίσιμη φάση σαν τη σημερινή, αν υπάρξει κάποια θετική πορεία θα βγει ωφελημένη. Μπορεί να λειτουργήσει σαν καταλύτης ώστε να υπάρξει ένα σχέδιο βαθειών αλλαγών, διαπραγμάτευσης με την ΕΕ και απόδοσης ευθυνών για σκάνδαλα και διασπάθιση δημόσιου χρήματος. Είναι ένας ρόλος δύσκολος με ρίσκο, αλλά μπορεί να αποδειχθεί ωφέλιμος για τη χώρα. Η πολιτική είναι και η τέχνη των απαραίτητων συμβιβασμών, εξ άλλου η ίδια η κοινωνία είναι ένας συγκερασμός των απαραίτητων συμβιβασμών μεταξύ των διαφορετικών υποκειμένων της.

Το ΚΚΕ και ..πάλι δικαιώθηκε. Πάλι τα είχε προβλέψει όλα και τη μεγάλη μείωσή του, όλα.. Πως εξηγεί την πτώση του; Φταίει που είναι ειλικρινές και δεν μπορεί να πει ψέματα(σύμφωνα με την αυτοκριτική του τύπου "το μεγαλύτερό μου ελάττωμα είναι ότι είμαι ειλικρινής.."). Έχουν ένα άγχος με αυτό το αλάνθαστο της θεωρίας, σαν να είναι ιερή πίστη. Πως γίνεται όμως και μια θεωρία που τα προβλέπει όλα, δεν προβλέπει και μια τακτική αύξησης της επιρροής της; Εκτός αν ο κόσμος τούτος είναι δέσμιος του διαβόλου, όπως πίστευαν κάποιες θρησκείες και αιρέσεις.


Η διατήρηση των δυνάμεων της Χρυσής Αυγής, παρ' όλη τη βίαιη, φασιστικού χαρακτήρα πρακτική της αυτό το διάστημα, δείχνει τους κινδύνους που ελλοχεύουν για κλιμάκωση της βίας στην Ελληνική κοινωνία αν συνεχιστεί η σημερινή κρίση.

Σύμφωνα με τις αναλύσεις της εκλογικής συμπεριφοράς, το ένα τρίτο των ψηφοφόρων ψήφισε διαφορετικά από ότι ψήφισε στις εκλογές του Μάη, ένα μήνα πριν. Αυτή η μεγάλη κινητικότητα είναι αποτέλεσμα και της κρίσης αλλά και του ότι οι πολίτες απελευθερώθηκαν σε μεγάλο βαθμό από την κηδεμονία των κομμάτων και κρίνουν πιο ανεπηρέαστα. Τίποτε δεν είναι δεδομένο. Οι ψηφοφόροι έρχονται και φεύγουν.

Η Ελλάδα ως μέρος του Ευρωπαϊκού και του παγκόσμιου γίγνεσθαι πρέπει να σταθεί στα πόδια της αναπτύσσοντας τις δημιουργικές της δυνάμεις. Η επίκληση του αρχαίου πνεύματος, της δημοκρατίας και του πολιτισμού και τα φώτα που δώσαμε πριν 2.500 χρόνια, αν και χάρη στους τόκους που δίνει ακόμη αυτό το κεφάλαιο, ζούμε σε μεγάλο βαθμό ακόμη και σήμερα, δεν αρκεί. Πρέπει να προσφέρουμε και σήμερα, όπως σε κάθε ευρύτερη ομάδα ο καθένας κρίνεται και από το τι προσφέρει. 

στροφή σε πιο ρεαλιστικές θέσεις;

« ..Γι' αυτό πιστεύουμε ότι η επαναδιαπραγμάτευση των όρων της δανειακής σύμβασης είναι η επωφελέστερη στρατηγική και για τις δύο πλευρές", δήλωσε στην "Αυγή" ο Αλέξης Τσίπρας.
Είναι ίσως μια ελπιδοφόρα στροφή σε ρεαλιστικές θέσεις, την αναγνώριση των δεδομένων που καθορίζουν τη σημερινή θέση της χώρας, ώστε αυτή να παλαίψει, μέσα από τις αναγκαίες εδώ και πολύ καιρό μεταρρυθμίσεις, για να παραμείνει στην Ευρωπαϊκή Ένωση και το Ευρωπαϊκό γίγνεσθαι.
Η Ευρώπη μπροστά στην κρίση είναι αναγκασμένη να αλλάξει. Το πως θα αλλάξει και σε ποια κατεύθυνση, είναι θέμα του συσχετισμού δυνάμεων και όλων των απαραίτητων συμμαχιών που διαμορφώνονται στο εσωτερικό της. Το Ευρωπαϊκό πλαίσιο παρ' όλη την κρίση που σήμερα περνά, δεν παύει να είναι μέχρι σήμερα, το πιο προνομιακό πεδίο, με τις πιο προωθημένες δημοκρατικές και κοινωνικές σχέσεις, στηριγμένες στην παράδοση του Ευρωπαϊκού Διαφωτισμού, στο οποίο θα μπορούσαμε να στηριχθούμε. Οι διαδικασίες της ενοποίησής της θα φέρουν έτσι κι αλλιώς σε πιο καθοριστική θέση τον ρόλο των πολιτών της. Και από αυτές τις διαδικασίες η Ελλάδα δεν πρέπει να βρεθεί απ' έξω.
Ιδεοληψίες και "ιδεολογικά"  ερμηνευτικά σχήματα που κυριαρχούσαν στην αριστερά ανεξαρτήτως των πραγματικών συνθηκών και δεδομένων και προτάσσονταν ως μόνιμη επωδός λύσης σε κάθε πρόβλημα, δεν έχουν θέση σε έναν σχεδιασμό αλλαγών στην πράξη, που έχει ανάγκη η χώρα μας. Είναι όπως στο σκάκι. Εκτιμάς τα δεδομένα, ψάχνεις τις δυνατότητες που σου προσφέρουν και σχεδιάζεις κινήσεις. Όσο περισσότερο μπροστά βλέπεις, όσες περισσότερες δυνατότητες ανακαλύπτεις, με βάση όμως πάντα τα δεδομένα που υπάρχουν στη σκακιέρα, τόσο περισσότερες πιθανότητες υπάρχουν να κερδίσεις. Αλλιώς κάνεις κινήσεις που χάνουν εύκολα ή "θυσίες" απελπισίας.
Αυτό που χρειάζεται επειγόντως η χώρα μας είναι βαθειές μεταρρυθμίσεις για να μπορέσει να μπει στο δρόμο της ανάπτυξης, αξιοποιώντας τις πράγματι μεγάλες δυνατότητές της, στην κατεύθυνση μιας κοινωνίας ισονομίας, δικαιοσύνης και ελευθερίας. Έτσι θα μπορέσει να ενωθεί η κοινωνία, να λειτουργήσουν οι θεσμοί της και να ξεφύγουμε από την πολυδιάσπασή της, αποτέλεσμα χρόνιας ανυποληψίας των κεντρικών πολιτειακών θεσμών της, πράγμα που ώς ένα βαθμό αιτιολογεί και τις ιδεοληπτικές οχυρώσεις των επιμέρους υποκειμένων της. Μια κουλτούρα συνεργασίας πάνω στα πραγματικά δεδομένα, θα ενώνει αντί να διασπά τα επιμέρους κοινωνικά και πολιτικά υποκείμενα και σήμερα το έχουμε ανάγκη περισσότερο από ποτέ, τουλάχιστον τις τελευταίες δεκαετίες.
Μπορεί η σημερινή κρίση και το φάσμα μιας καταστροφής, να μας οδηγήσει σε μια αναδιάταξη του τρόπου που βλέπουμε την κοινωνία μας και στη σχέση της με τα γενικότερα σύνολα με τα οποία είμαστε σε αλληλεξάρτηση και να καταφέρουμε αυτό που μέχρι χθες ή δεν μας απασχολούσε λόγω του ότι "τσουλούσε" έτσι κι αλλιώς το πράγμα ή φαινόταν πολύ δύσκολο έως ακατόρθωτο.

Βαλάντης Βορδός Ανάμεσα σε δυο θλίψεις και επτά νύξεις

Ο Βαλάντης Βορδός είναι ένας νέος και πολλά υποσχόμενος ποιητής, που είχε παρουσιάσει μέχρι τώρα αποσπασματικά τη δουλειά του. Αυτή είναι η πρώτη του ολοκληρωμένη συλλογή. Μια πολύ αξιόλογη ποίηση που θα την χαρακτήριζα με μια φράση του Λόρκα, "σαν μια πάλη στο χείλος της αβύσσου".

αυτό ξέρουν να κάνουν...

Με το πρόσφατο "εγέρθητου, όλοι όρθιοι..., τώρα μπαίνει ο Αρχηγός..." και τις απειλητικές κινήσεις  προς όσους αργούσαν να ..εγερθούν, έγινε το πρώτο σοκ. Μια αποκάλυψη του τι πρεσβεύουν οι φασίστες της "Χρυσής Αυγής" , τι κοινωνία θέλουν να επιβάλλουν. Μια κοινωνία κοπάδι, που θα υπακούει τυφλά στον Μεγάλο Αρχηγό, το "υπέρτατο ον", με την "οργάνωση" στο ρόλο των μαντρόσκυλων που θα επιβάλουν αυτή την τυφλή υποταγή, επειδή θεωρούν ότι μόνο με αυτό τον τρόπο η "φυλή" θα πάει μπροστά. Πράγματι, πριν πολλούς αιώνες οι "φυλές" κατά κανόνα με αυτό τον τρόπο πορεύονταν, μόνο με τη βία και το μίσος για τους άλλους και ήταν η γέννηση της Δημοκρατίας σ' αυτό τον τόπο, την Ελλάδα, που έδειξε ότι υπάρχει και άλλος δρόμος, όπου οι άνθρωποι ωριμάζουν, γίνονται πολίτες που μπορούν να συναποφασίζουν, να παράγουν πολιτισμό και έτσι να γίνονται πιο αποτελεσματικοί. Έτσι δημιουργήθηκε όλος ο σύγχρονος πολιτισμός.
Και μετά από εκείνο το πρώτο σοκ, αντί να προσπαθήσουν να τα "μαζέψουν" λίγο, να καμουφλαριστούν κάπως, έδειξαν στη συνέχεια ότι μόνο αυτό ξέρουν να κάνουν. Τη βία. Δημιουργώντας τάγματα εφόδου έχουν ξεχυθεί με καδρόνια και μαχαίρια και αύριο με καραμπίνες, για να παίξουν το ρόλο του προστάτη, εκεί όπου οι μηχανισμοί  της Πολιτείας που είναι επιφορτισμένοι με την ασφάλεια των πολιτών, δεν το κάνουν.
Τη βία μόνο ξέρουν  να ασκούν και στις δημόσιες αντιπαραθέσεις τους, όταν διαφωνούν οι άλλοι μαζί τους, όπως είδαμε και τον βουλευτή και ..."θεωρητικό" της οργάνωσης να βιαιοπραγεί δημόσια στους συνομιλητές του. (Και επειδή  στην "οργάνωσή" τους το παίζουν ότι ακολουθούν ..και καλά, τους στρατιωτικούς κώδικες, λένε πουθενά αυτοί οι κώδικες ότι γρονθοκοπείς και μάλιστα γυναίκα, όσες δικαιολογίες και να φέρεις;).
Σε μια κοινωνία, όπως η Ελληνική, που οι θεσμοί της έχουν καταρρακωθεί, με μεγάλες κοινωνικές εντάσεις, που προσπαθεί να κρατήσει τη συνοχή της και να ανασυνταχθεί, παρ' όλη την αποδεδειγμένη ανεκτικότητά της(ή και την ...πλάκα που μπορεί να κάνει μέχρι ένα σημείο), η έξαρση της βίας αποτελεί θρυαλλίδα για ανεξέλεγκτες καταστάσεις.


Υπάρχει η άποψη ότι η δράση τέτοιων ομάδων είναι αποτέλεσμα της κρίσης και της μη λειτουργίας των θεσμών της Πολιτείας. Αυτό είναι αλήθεια ως προς το ότι ένα σημαντικό μέρος των πολιτών ψήφισε, ενίσχυσε τέτοιες δράσεις, είτε για να δείξει την αντίθεσή του στη δραματική υποβάθμιση της θέσης του, είτε για διάφορους λόγους ιστορικούς, πολιτικούς κλπ, νοιώθει μια συγγένεια με κάποιες ή περισσότερες διακηρύξεις τους. Όμως τέτοιου είδους ζηλωτές, κυρίως αξιοποιούν την κρίση για να επιβάλλουν τις ιδεοληψίες τους, για τον ναζισμό, τον μεγάλο Αρχηγό που θα μας σώσει, τον .."homo nordicus" που έχουν για πρότυπο, τους Παττακούς και τους Παπαδόπουλους κλπ, όλα αυτά τα ...υποδείγματα του αρχαίου Ελληνικού δημοκρατικού πνεύματος. Η κρίση απλά τους θρέφει.
Δεν μπορεί να αποτελέσει όμως καμιά δικαιολογία, επειδή υπάρχει πολλή και αιματηρή ιστορική πείρα.
Είναι πρότυπα που δεν μπορούν να ξεπεράσουν το επίπεδο του μίσους από πλευράς συναισθημάτων. Για παράδειγμα να δημιουργήσουν πολιτισμό. Στην κλίμακα των συναισθημάτων ως αντίδραση στο φόβο έχουν μόνο το μίσος γι αυτό χειρίζονται κυρίως αυτά τα δύο συναισθήματα, τον φόβο και το μίσος. Η κοινωνία δεν πρέπει να δείξει ότι τους φοβάται. Ούτε να πέσει στην παγίδα της κλιμάκωσης της βίας. Η ανασύνταξη της κοινωνίας και των θεσμών της σε πνεύμα ισονομίας, δικαιοσύνης και ελευθερίας, η εμπέδωση κλίματος ασφάλειας, το ξεπέρασμα της κρίσης, είναι αυτό που θα περιορίσει στο ελάχιστο την επιρροή τους.

Η αξιωματική μέθοδος στα μαθηματικά

Πυθαγόρας ο Σάμιος. Γεννήθηκε στη Σάμο
μεταξύ 580-572 πΧ και πέθανε στο
Μεταπόντιο της Νότιας Ιταλίας,
το 500-490 πΧ, που αποτελούσε το κέντρο
των Πυθαγόρειων φιλοσόφων.

Ένα ακόμη σχόλιο από τον μαθηματικό Γιώργο Μπαντέ, για την αξιωματική μέθοδο στα μαθηματικά (που αφορά όμως και κάθε λογικό σύστημα), ως μια συνέχεια του σχολίου του για τον Πυθαγόρα και τη μαθηματική απόδειξη(στις 2.5.12).

Οι κρίσεις στην ιστορία των Μαθηματικών ήταν λογικές κρίσεις οι οποίες αναδεικνύονταν πάντοτε ως προβλήματα ελλιπούς θεμελίωσής τους. Κάθε κρίση δηλαδή αποδείκνυε ένα κενό στους συλλογισμούς των προηγουμένων.

… «καμιά φορά η λογική δημιουργεί τέρατα... περισσότερη ή λιγότερη συνέχεια , περισσότερες παραγώγους, κ.α. Παλιά όταν κάποιος εφεύρισκε μια νέα συνάρτηση, ήταν για πρακτικούς σκοπούς, τώρα την εφευρίσκουν για να ανακαλύψουν ένα κενό στο συλλογισμό των πατέρων τους." (Poincare)¹

Κάθε φορά η αυστηροποίηση της αξιωματικής βάσης, στα πλαίσια της αξιωματικής μεθόδου, έλυνε τα προβλήματα του κάθε τομέα , μέσα από μεγάλη και δύσκολη πορεία.

Τι θα πει έλυνε τα προβλήματα; Θα πει ότι παρήγαγε λογικές ερμηνείες των αδιεξόδων μέσω λογικών συλλογισμών που βασίζονταν σε νέες αξιωματικές θεμελιώσεις. Πεδία έρευνας που είχαν καλλιεργηθεί μέχρι τότε με λίγο πολύ διαισθητικό τρόπο , άρχισαν να εφοδιάζονται με αξιωματικές θεμελιώσεις, με μια σταδιακή απομάκρυνση από τη διαισθητική κατανόηση του τομέα, και αυτό ξεκίνησε αυξανόμενο μετά την ανακάλυψη των μη Ευκλείδειων Γεωμετριών. (www.mpantes.gr «Η αλήθεια της γεωμετρίας»). Φαινόταν ότι μια απόλυτη αξιωματική θεμελίωση θα παρήγαγε την απόλυτη μαθηματική αλήθεια , χωρίς μελλοντικά αδιέξοδα. Αλλά η λογική παράγει τέρατα…

οι μύθοι και η επιστήμη (ένα σχόλιο στο προηγούμενο σχόλιο)

Όλες οι θεωρίες, οι ιδέες, οι μύθοι, αλλά και η επιστήμη, δεν είναι τίποτε άλλο παρά προσπάθειες για ερμηνεία της σχέσης μας με το γίγνεσθαι με το οποίο είμαστε σε αλληλεξάρτηση, αυτό που ονομάζουμε πραγματικότητα.

Ο στόχος όλων των νοητικών κατασκευών, είναι η καλύτερη προσαρμογή στο περιβάλλον.

Η λογική σκέψη, ο ορθολογισμός, η επιστήμη, έκανε τις νοητικές κατασκευές πιο αποτελεσματικά ερμηνευτικά εργαλεία, που οδηγούν σε καλύτερη προσαρμογή, πιο μακροπρόθεσμη πρόβλεψη. Η αβεβαιότητα όμως, το τυχαίο, το απρόβλεπτο, χαρακτηριστικά της σχέσης του ανθρώπου με τη φύση από την αρχή της κατανόησης της θέσης του σ' αυτήν, αντί να ξεπεραστούν, έγιναν ακόμη πιο εμφανή.

 Η επιστήμη από την εμφάνισή της είναι μια κατασκευή που αλλάζει διαρκώς. Κανένα μέρος της δεν είναι ουσιώδες εκτός από την απαίτηση για λογική συνοχή, τη μη αντιφατικότητά της. Στέκεται μόνο χάρη της συνεχούς αναθεώρησης.

Η ΛΟΓΙΚΗ - ΟΙ ΕΠΙΣΤΗΜΕΣ ΚΑΙ ΤΟ ΥΠΑΡΞΙΑΚΟ ΧΑΟΣ

σχολιάζει ο Θανάσης Μπαντές      

 Δεν υπάρχει αμφιβολία πως όλα όσα πέτυχε ο άνθρωπος τα χρωστάει στη λογική. Με τη λογική δάμασε τη φύση, με τη λογική έφτιαξε πολιτισμό, καταπολέμησε αρρώστιες, κατέκτησε την ευημερία δημιουργώντας οργανωμένες κοινωνίες. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι χωρίς τη λογική ενδεχομένως να κινδύνευε ακόμη και η ίδια η επιβίωσή του μέσα σε μια φύση εχθρική. Η λογική, μέσα στην ιστορία της ανθρωπότητας, δεν υπήρξε απλά σύμμαχος ή αιώνιος σύντροφος ή πολύτιμο εργαλείο ή οτιδήποτε τέτοιο, υπήρξε καθοριστικός εξελικτικός παράγοντας του προσωπικού του αγώνα για ευημερία, παράγοντας που έγινε ταυτόσημος με την ίδια την ύπαρξή του. Η ρήση «σκέφτομαι άρα υπάρχω» δεν είναι ένα απλό γλωσσικό παιχνίδι, είναι το σύμβολο- πεμπτουσία της ύπαρξης. Λειτουργώντας ως αναντίρρητη φυσική άμυνα απέναντι σ’ ένα άγνωστο, κι ως εκ τούτου εκφοβιστικό περιβάλλον, που η ερμηνεία του ταυτιζόταν με την ίδια την επιβίωση - μόνο η ερμηνεία εξημερώνει το άγνωστο - κατέληξε σε καθαρή υπαρξιακή οριοθέτηση, καθώς αυτή τον διαχώριζε από τα άλλα ζώα. Κάπως έτσι η λογική γίνεται πανανθρώπινη υπόθεση. Όμως η λογική ταυτίζεται υπαρξιακά με τον άνθρωπο, όχι μόνο γιατί ήταν η σωτηρία και το μέλλον του, αλλά γιατί αποτελεί και το μοναδικό μηχανισμό ερμηνείας του κόσμου. Ο άνθρωπος πέρα από τη λογική δεν έχει άλλο τρόπο να προσεγγίσει τα αδηφάγα φυσικά ερεθίσματα κι επαναπαύεται, θεωρώντας μια απάντηση οριστική, μόνο αν ικανοποιηθεί η λογική του. Γι’ αυτό το λόγο οι επιστήμες, ως απόλυτο καταστάλαγμα λογικής, είναι οι μόνες που μπορούν να δώσουν οριστικές απαντήσεις.

Το εκλογικό αποτέλεσμα αποτυπώνει τη ρευστότητα και τον πολυκερματισμό που υπάρχει στις πολιτικές δυνάμεις. Κατ' επέκταση αυτό αφορά και την Ελληνική κοινωνία, στη σημερινή μεταβατική περίοδο, στην οποία ο τρόπος που λειτουργούσε μέχρι τώρα αποδείχθηκε ανεπαρκής έως και καταστροφικός, στις συνθήκες του ιδιαίτερα ανταγωνιστικού, παγκοσμιοποιημένου κόσμου μας και της κρίσης στην Ευρωζώνη. Η χώρα βρέθηκε σε δεινή θέση και μεγάλα τμήματα του πληθυσμού έχουν φτάσει σε οριακά σημεία αντοχής και κινδυνεύουν να βρεθούν σε ακόμη χειρότερη θέση, με την κοινωνική συνοχή να δοκιμάζεται.

Οι παθογένειες αυτής της λειτουργίας και οι αιτίες της, λίγο πολύ έχουν αναλυθεί και η κατανόησή τους αποτελεί ένα βήμα σε μία νέα αυτογνωσία για ένα μεγάλο μέρος της Ελληνικής κοινωνίας.

Η ρευστότητα και ο πολυκερματισμός των πολιτικών δυνάμεων, παρ' όλες τις όποιες σαφείς τάσεις αποτυπώθηκαν στις εκλογές, κυρίως ως προς τι καταδικάζουμε, αποτυπώνει ταυτόχρονα και την έλλειψη σαφών θέσεων περί του πρακτέου.

Η έλλειψη σαφών θέσεων οφείλεται και σε μια μακρόχρονη παράδοση, όπου τα μεν κυβερνώντα κόμματα περιορίζονταν σε μια (κακο)διαχείριση του υπάρχοντος συστήματος και της υπάρχουσας κάθε φοράς κατάστασης χωρίς κανέναν μακροπρόθεσμο στρατηγικό σχεδιασμό, τα δε αντιπολιτευόμενα σε έναν καταγγελτικό κυρίως λόγο ή γενικές διακηρύξεις ιδεών.

Η έλλειψη μιας κουλτούρας συνεργασιών, οφείλεται και σ' αυτό το γεγονός. Όταν οι “ιδέες” δεν μπαίνουν στη βάσανο της πράξης, (επειδή συνήθως δρούμε κυρίως ιδεοληπτικά και όχι ξεκινώντας από την πράξη), ώστε να έρθουν στις πραγματικές τους διαστάσεις, τότε τις χωρίζει “άβυσσος”.

Τα παραπάνω όμως αποτελούν εμπόδια ώστε να έχουμε μια δημιουργική ανασύνθεση, μεταρρύθμιση της κοινωνίας μας, στην πορεία της στο Ευρωπαϊκό και παγκόσμιο γίγνεσθαι. (Το Ευρωπαϊκό πλαίσιο παρ' όλη την κρίση που σήμερα περνά, δεν παύει να είναι μέχρι σήμερα, το πιο προνομιακό πεδίο, με τις πιο προωθημένες δημοκρατικές και κοινωνικές σχέσεις, στο οποίο θα μπορούσαμε να στηριχθούμε).

Οι συνθήκες της γενικευμένης κρίσης, με τη ρευστότητα και τον πολυκερματισμό, την καθιστούν επιτακτική αυτή την ανάγκη. Ιδιαίτερα για όλες εκείνες τις δυνάμεις που θέλουν να συμβάλλουν στη δημιουργική ανασυγκρότηση της κοινωνίας, με ισονομία, δικαιοσύνη και ελευθερία, κρατώντας τις κατακτήσεις της δημοκρατίας των τελευταίων δεκαετιών. Είναι ένδειξη ωριμότητας.

Ο ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗΣ - Η ΤΕΛΕΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ Η ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΣΚΕΨΗ

Σχολιάζει ο Θανάσης Μπαντές 

Η αριστοτελική τελεολογία έμελλε να ακολουθήσει ίσως την πιο περιπετειώδη τροχιά από κάθε άλλη ιδέα μες τους αιώνες. Ως βασικότερη αρχή του Αριστοτέλη σημάδεψε κάθε πτυχή του έργου του. Από την ερμηνεία της κίνησης, μέχρι την ηθική αρετή και τους εκπαιδευτικούς στόχους ή, για να μιλήσουμε με σύγχρονα δεδομένα, από την καθαρή επιστημονική σκέψη μέχρι απολύτως φιλοσοφικές και κοινωνιολογικές προεκτάσεις. Τελεολογία είναι «η αντίληψη ότι τα πάντα στον κόσμο διέπονται από ένα σκοπό, προς την εκπλήρωση του οποίου τείνουν». (Από το λεξικό του Μπαμπινιώτη). Ότι κάθε πράγμα δηλαδή υπάρχει για ένα σκοπό και τείνει προς την τέλεια κατάστασή του, δηλαδή να υπηρετεί αυτό για το οποίο είναι πλασμένο, με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Ο Αριστοτέλης έφτασε στην αντίληψη αυτή με καθαρή παρατήρηση και λογική σκέψη, χωρίς τη δυνατότητα πειραματικής εφαρμογής ή επιστημονικής επαλήθευσης ή εργαστηριακής υποδομής ή τεχνολογικής βοήθειας ή οτιδήποτε τέτοιο. Ως εκ τούτου η τελεολογία είναι μη μετρήσιμη, δηλαδή μη χειροπιαστά αποδείξιμη με τον αμιγώς επιστημονικό τρόπο. Αφού δεν μπορεί να μετρηθεί, άρα δεν μπορεί να έχει δείκτες, δεν μπορεί να έχει πειραματική επαλήθευση, δεν μπορεί να αποκτήσει επιστημονική οντότητα. Παραμένει μια μεταφυσική σκέψη, ένα άλμα λογικής, θα λέγαμε ένα δόγμα, που οφείλει να γίνει πιστευτό γιατί προσφέρει μια ερμηνεία. Παρόμοιο δόγμα του Αριστοτέλη, στην ερμηνεία της κίνησης είναι το πρώτο κινούν που «κινεί όλα όσα βρίσκονται σε κίνηση χωρίς να κινείται το ίδιο και που πρέπει να είναι μάλλον ελκτικό παρά απωθητικό, αιώνιο, χωρίς υλικές διαστάσεις, χωρίς μέγεθος πεπερασμένο ή άπειρο και αμερές». (Δεν μπορεί να διαιρεθεί σε μέρη). Η αντίληψη για το πρώτο κινούν δίνει την εντύπωση περισσότερο μιας θεολογικής προσέγγισης - και μάλιστα σύγχρονης – παρά επιστημονικής τεκμηρίωσης. Η αριστοτελική θεωρία της κίνησης ίσχυσε αιώνες αιώνων, όσο κράτησε η γεωκεντρική αντίληψη του κόσμου.

Ο Πυθαγόρας και η μαθηματική απόδειξη

το σχόλιο αυτό για τον Πυθαγόρα και τη γέννηση της επιστήμης των Μαθηματικών, το έστειλε ο φίλος μαθηματικός Γιώργος Μπαντές, www. mpantes.gr

1. Η ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΗ ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ-ΟΙ ΠΥΘΑΓΟΡΕΙΟΙ

Κατά την περίοδο μετά τον 6^ο πχ αιώνα , ένας πολιτισμός νέου τύπου έκανε την εμφάνισή του στους πιο δημιουργικούς λαούς στα παράλια της Μικράς Ασίας, της Ελλάδας και της Ιταλίας. Μέσα από τον πολιτισμό αυτό, γεννήθηκαν και τα Μαθηματικά.

Ήταν τότε που οι Έλληνες ανακάλυψαν την αφαίρεση, τον παραγωγικό συλλογισμό¹ και τελικά τη μαθηματική απόδειξη , μια νέα

μορφή αντίληψης και σκέψης, μετατρέποντας τον εμπειρικό λογισμό των Βαβυλωνίων και των Αιγυπτίων, σε αυτό που είναι γνωστό σήμερα ως Μαθηματική επιστήμη. Έκριναν δηλαδή ότι οι γεωμετρικές αλήθειες –ο πρώτος παραγωγικός συλλογισμός έγινε στο πεδίο της Γεωμετρίας – έπρεπε να επαληθεύονται με λογική απόδειξη κι όχι μόνο με πειραματικές μεθόδους, (π.χ μετρήσεις) κι αυτό είναι το λεγόμενο Ελληνικό μυστήριο. Στο σημείο αυτό ξεκίνησε η μηχανή του Λόγου που έκτοτε δεν σταμάτησε ποτέ, κάποτε καθυστέρησε, και τελικά γέννησε την Επιστήμη.

Ο ΑΛΜΠΕΡ ΚΟΣΕΡΙ ΚΑΙ Η ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ ΤΕΜΠΕΛΙΑΣ

Albert Cossery.
Γεννήθηκε στο Κάιρο το 1913.
Από το 1945 μόνιμα εγκατεστημένος στο
Παρίσι, όπου πέθανε το 2008.

Σχολιάζει ο Θανάσης Μπαντές

Το βιβλίο του Αλμπέρ Κοσερί «Οι τεμπέληδες της εύφορης κοιλάδας» ανήκει – σχεδόν ως ορισμός – σ’ εκείνα τα ιδιόρρυθμα αριστουργήματα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, που είναι αδύνατο να βρουν τη θέση που τους αξίζει, ακριβώς γιατί σπάνε όλα τα καλούπια, κι ως εκ τούτου δεν κατατάσσονται πουθενά καθώς το αλλόκοτο καθίσταται μη κατατάξιμο. Το αλλόκοτο εκτυλίσσεται από την πρώτη σελίδα με μια, θα λέγαμε, μηχανιστική κανονικότητα και με αφόρητα καλοκουρδισμένη ροή που, εντελώς παράδοξα, εκπληρώνει όλους τους όρους της φυσικότητας. Βλέπουμε δηλαδή την αδυσώπητη τεχνική του ορθού λόγου, που τελικά σηματοδοτεί την αμηχανία του παραλόγου, οριοθετώντας το αδύνατο, που εκδηλώνεται σχεδόν νομοτελειακά, σαν φάρσα. Το γέλιο είναι η μοναδική διέξοδος – άμυνα μπροστά στο ανυποχώρητο που επιτίθεται σαρώνοντας τα πάντα. Πρόκειται για την απόλυτη αντιστροφή των αξιών. Για το απαρασάλευτο ιδανικό των εκτός κάθε ηθικής ανθρώπων που, μοιραία, συντρίβονται από το βάρος του. Κι εδώ βρίσκεται η ανορθόδοξη ισορροπία του Κοσερί που προβάλλει την ελαφρότητα μπροστά στις σοβαρότερες αλήθειες. Φαίνεται να κινείται τόσο άνετα μες το αταίριαστο, σαν να μην καταλαβαίνει την ασυμβατότητα, σαν κάτι αυτονόητο, σαν να μην υπάρχει τίποτε φυσικότερο απ’ την ακροβασία, κι αυτό δεν είναι τίποτε άλλο από τη διεισδυτικότερη παρατήρηση. Τελικά που εστιάζει; Στο αστείο, για να γελάσουμε; Στο, πέρα από το αστείο, πλέγμα της υπερβολής που φέρνει στα άκρα τις αλήθειες; Στον ξεπεσμό της μεγαλοαστικής τάξης; Στην ιδεολογική δουλεία μιας ηθικής που τρέφει τη μισθωτή εργασία; Είναι ρεαλιστής; Είναι σουρεαλιστής; Είναι κυνικός; Είρων;

τραγωδία και κάθαρση

Όταν υπάρχει τραγωδία πρέπει να υπάρξει και κάθαρση. Η τραγωδία είναι η κατάσταση που έχει περιέλθει η χώρα και η κάθαρση αφορά και την τιμωρία των υπευθύνων. Τα εξιλαστήρια θύματα που προσφέρονται αυτό το διάστημα, αναδεικνύουν ακόμη περισσότερο το πρόβλημα που υπήρχε, όπως δείχνουν και ότι είναι θέμα βούλησης ο εντοπισμός αυτών που κακοδιαχειρίζονται το δημόσιο χρήμα ή προχωρούν σε παράνομο πλουτισμό.
Το κύριο  όμως είναι η αλλαγή του μοντέλου που λειτουργούσε η Ελληνική κοινωνία, του τρόπου που(δεν) ήταν δομημένοι οι θεσμοί της, αλλά και ευρύτερα κατεστημένων νοοτροπιών, του πελατειακού τρόπου λειτουργίας των κυβερνώντων κομμάτων, της εξυπηρέτησης κρατικοδίαιτων οικονομικών συμφερόντων, ώστε κρατώντας τις κατακτήσεις της δημοκρατίας των τελευταίων δεκαετιών και δεν ήταν λίγες, να δημιουργήσουμε μια κοινωνία των πολιτών, ισονομίας, δικαιοσύνης, ελευθερίας, αλλά και ικανής οικονομικά και πολιτικά, να σταθεί αποτελεσματικά στον παγκοσμιοποιημένο και  ιδιαίτερα ανταγωνιστικό κόσμο μας.
Οι πολίτες ξέρουν ότι διαθέτουν ένα κυρίως όπλο αυτή την περίοδο. Την ψήφο τους. Απ' ότι λένε όλα τα στοιχεία, η αποχή θα είναι μειωμένη, ο κόσμος θα πάει να ψηφίσει. Δεν γίνονται διαδηλώσεις, μεγάλες συγκεντρώσεις και αυτό δεν είναι ένδειξη ότι έχει αλλάξει κάτι στα αισθήματα ή στις προθέσεις τους. Φοβούνται μη γίνει κάτι "στραβό" και δοθεί η ευκαιρία αναβολής των εκλογών.
Το παλιό θα αλλάξει. Δεν μπορεί να συνεχιστεί άλλο. Υπάρχει μια διαδικασία μαζικής χειραφέτησης από πατροπαράδοτες εξουσίες. Η χειραφέτηση σημαίνει ωρίμανση, ενηλικίωση, που γίνεται και μέσα από αναταράξεις. Οι οπαδοί, οι ακόλουθοι, γίνονται ενεργοί πολίτες, που θέλουν να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους. Δεν βρίσκονται εύκολα ποίμνια. Εξάλλου ο πελατειακός τρόπος λειτουργίας στις συνθήκες της κρίσης έχει δυσκολέψει πολύ.
Σε κάθε αλλαγή υπάρχουν φυσικά και κίνδυνοι και αναταράξεις που μπορεί να πάνε τα πράγματα ακόμη χειρότερα. Αυτό όμως δεν μπορεί να αποτελεί φόβητρο για να μην αλλάξει τίποτε και να συνεχίσουμε αμέριμνοι κάτω από την ηγεσία αυτών που με  δική τους κύρια ευθύνη μας οδήγησαν εδώ που φτάσαμε, που και στα δυόμισυ χρόνια της κρίσης έδειξαν ότι δεν αλλάζουν νοοτροπίες. Ο χειρισμός με σύνεση και επίγνωση των κινδύνων που υπάρχουν, μπορούν να δημιουργήσουν τις λύσεις για μια νέα πορεία της χώρας. 
Χωρίς φόβο. Με πάθος και γνώση.

Ο ΧΑΪΝΡΙΧ ΜΠΕΛ - Ο ΣΥΝΤΡΟΦΟΣ ΜΕ ΤΑ ΜΑΛΛΙΑ ΚΑΙ ΟΛΟΙ ΟΙ ΥΠΟΛΟΙΠΟΙ

Heinrich  Boll(1917-1985)

σχολιάζει ο Θανάσης Μπαντές

Η συλλογή διηγημάτων του Χάινριχ Μπελ με τίτλο «Ο σύντροφος με τα μακριά μαλλιά» που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις ΓΡΑΜΜΑΤΑ είναι εξαιρετική όχι γιατί καταφέρνει να περάσει το πολεμικό και μεταπολεμικό κλίμα της Γερμανίας με απόλυτη ακρίβεια, ούτε για τη συναισθηματική δύναμη που εκπέμπει, αλλά για την εντυπωσιακή πυκνότητα του λόγου και των εικόνων που μέσα σε ελάχιστο χρόνο σηματοδοτούν ένα ολόκληρο σύμπαν πραγμάτων και προσώπων. Θα λέγαμε ότι βρισκόμαστε μπροστά στον ορισμό του διηγήματος που διεκδικεί ανυποχώρητη αυτοτέλεια και ταυτόχρονα επικεντρώνει με απόλυτη αυστηρότητα σε μια σχολαστική οικονομία λέξεων χωρίς όμως αυτό να γίνεται αντιληπτό ούτε στο ελάχιστο τη στιγμή της ανάγνωσης. Όλα ρέουν με απίστευτη φυσικότητα, θα λέγαμε με σχεδόν λεπτομερείς περιγραφές, και ταυτόχρονα συνθέτουν ένα δαιμονισμένο ρυθμό που αναπτύσσει απίστευτες ταχύτητες σε μια σχεδόν μαγική ισορροπία. Κυριολεκτικά σε ελάχιστες σελίδες (ο μέσος όρος των διηγημάτων είναι κάτω από 10 σελίδες) εκτυλίσσονται επεισόδια με απόλυτη αρτιότητα, επεισόδια καθρέφτες τις Γερμανίας των ταραγμένων χρόνων του πολέμου κι αργότερα. Στην ουσία παρακολουθούμε ένα ολοκληρωμένο έργο στιγμιότυπων. Ένα αριστοτεχνικό κολάζ διαφορετικών ζωών ανώνυμων ανθρώπων που τελικά ταυτίζονται κάτω από το βάρος της ιστορίας.

Ο Μπελ, για μια ακόμη φορά δεν μασάει τα λόγια του. Δεν εξιδανικεύει, δεν ωραιοποιεί, δεν προσπαθεί να παρηγορήσει. Παρουσιάζει όλη την ανθρώπινη αθλιότητα σε πρώτο πλάνο με έναν ιδιόμορφο κυνισμό που μετατρέπεται σε αχαλίνωτο συναισθηματισμό. Ο Μπελ εστιάζει στη φρίκη, αλλά δεν την εκβιάζει. Δεν υπάρχει περίπτωση να επιβληθεί με φρικαλέες εικόνες πτωμάτων ή με λουτρά αίματος που εκμαιεύουν την αποκρουστικότητα με τρόπο σχεδόν αυτονόητο. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι δεν θα βάλει το χέρι στην πληγή. Σε όλες τις ιστορίες οι κεντρικοί χαρακτήρες είναι ανάπηροι, εικόνα σχεδόν στερεότυπη της μεταπολεμικής Γερμανίας, κουρελήδες, απελπισμένοι, στρατιώτες ψυχικά νεκροί, ανθρώπινα απολειφάδια.

Ο Τζοϋς και η ανεκπλήρωτη σεξουαλικότητα.

Ο James Joyce(1882-1941) με την
εκδότρια Sylvia Beach(1887-1962).

 σχολιάζει ο Θανάσης Μπαντές

Ο Τζέημς Τζόυς έγραψε ένα μόνο θεατρικό έργο το 1914 με τίτλο «Οι Εξόριστοι». Εκτυλίσσεται σε τρεις πράξεις και ανέβηκε δύο φορές από περιοδεύοντα θίασο στην Ευρώπη χωρίς επιτυχία. Οι κεντρικοί ήρωες είναι το ζευγάρι Ρίτσαρντ και Μπέρθα, ο δημοσιογράφος Ρόμπερτ και η ξαδέλφη του Μπεατρίς. Οι δύο πρώτοι έχουν κι ένα γιο, τον Άρτσυ, ενώ οι δύο τελευταίοι έχουν μια μάλλον ακαθόριστη σχέση, όπου υπονοείται ότι έχει ερωτικό περιεχόμενο αλλά δεν ξεκαθαρίζεται ποτέ. Ο Ρίτσαρντ και ο Ρόμπερτ είναι παιδικοί φίλοι. Ο Ρίτσαρντ είναι συγγραφέας κι ο Ρόμπερτ τον βοηθάει, ασκώντας επιρροή σε πανεπιστημιακούς παράγοντες, να πάρει μια θέση στο πανεπιστήμιο και να εξασφαλιστεί οικονομικά. Βρισκόμαστε μπροστά σ’ αυτή τη δεδομένη κατάσταση και παρακολουθούμε στην πρώτη πράξη το συγγραφέα Ρίτσαρντ να πλησιάζει ερωτικά την Μπεατρίς κάνοντας σαφείς αναφορές στο ερωτικό τους παρελθόν το οποίο όμως δεν ξεκαθαρίζεται. Αμέσως μετά βλέπουμε τον Ρόμπερτ να κορτάρει απροκάλυπτα την Μπέρθα και να της περνά ένα ερωτικό ραβασάκι. Η Μπέρθα αντιστέκεται κι ο Ρόμπερτ προβαίνει σε ασαφείς αναφορές του παρελθόντος που καταδεικνύουν τη σκληρότητα του Ρίτσαρντ σε βάρος της, χωρίς όμως και πάλι να ξεκαθαρίζεται τίποτα. Η Μπέρθα φαίνεται να ενδίδει και ανταλλάζει φιλιά με τον Ρόμπερτ. Έτσι ο Τζόυς πετυχαίνει μια μυστηριακή ατμόσφαιρα αναμονής ενός δράματος που θα φτάσει στην κορύφωση του με το ξετύλιγμα του κουβαριού του παρελθόντος. Όμως τίποτε από αυτά δεν θα συμβεί. Το παρελθόν δεν φαίνεται να απασχολεί τον Τζόυς. Το παρελθόν παραμένει σκοτεινό κι ανεξιχνίαστο και χρησιμοποιείται καθαρά υπόγεια εξυπηρετώντας περισσότερο το υποβλητικό και μυστηριώδες φόντο του έργου κι όχι την ουσία του. Όλα υπονοούνται κι όλα είναι στο προσκήνιο. Είναι χειροπιαστά και ταυτόχρονα απλησίαστα. Το μόνο που ξεκαθαρίζεται είναι ότι την περίοδο της νεότητας των ηρώων και ο Ρίτσαρντ και ο Ρόμπερτ διεκδίκησαν την Μπέρθα η οποία όμως διάλεξε τον πρώτο για το διανοουμενίστικο ύφος του συγγραφέα και τη στιβαρότητα του χαρακτήρα του.

Μια πρώτη προσέγγιση στην έννοια του χρόνου της Φυσικής

Επειδή έχουμε κάνει αναφορές, σε κάποιες αναρτήσεις, για την έννοια του χρόνου, ένα ενδιαφέρον σχόλιο γι αυτή την έννοια και τη διαδρομή της από τον Αριστοτέλη, στον Νεύτωνα και τον Αϊνστάιν, έστειλε ο μαθηματικός Γιώργος Μπαντές, από το βιβλίο του "η Αριστοτελική κίνηση και η σύγχρονη φυσική", www.mpantes .gr

Αριστοτέλης: Ο Αριστοτέλης έβαλε τις διαχρονικές βάσεις για τη μελέτη της έννοιας του χρόνου, συνδέοντάς την με την κίνηση. Ο χρόνος, είπε, συνδέεται με την κίνηση. Όμως ο χρόνος δεν είναι κίνηση. ¹

Από την άλλη όμως είναι φανερό ότι χωρίς να υπάρχει κίνηση και μεταβολή, χρόνος δεν υπάρχει… Ο χρόνος είναι πραγματικός αφού και η κίνηση είναι πραγματική είναι δηλαδή συνυφασμένος με το γίγνεσθαι του φυσικού κόσμου. Για να κατανοήσουμε λοιπόν τη φύση του χρόνου, θα πρέπει να καταλάβουμε ότι δεν υπάρχει χρόνος χωρίς γίγνεσθαι….Φυσικά Δ 11.

Αυτή είναι η διατύπωση η οποία διαφοροποιεί τον Αριστοτελικό και τον Νευτώνειο χρόνο. Ο χρόνος δεν είναι κίνηση αλλά χωρίς κίνηση δεν υπάρχει χρόνος. Η ακριβής σχέση κίνησης και χρόνου είναι ότι ο χρόνος περιγράφει έναν αριθμό που τον αναφέρουμε στην κίνηση, δεν είναι ο ίδιος κίνηση². («Διότι αυτό είναι ο χρόνος, η αρίθμηση της κίνησης

σύμφωνα με το πριν και το μετά»).

Όμως και η κίνηση είναι μέτρο του χρόνου. Δεν μετρούμε μόνο την κίνηση με το χρόνο, αλλά και το χρόνο με την κίνηση….μέτρο της κίνησης είναι ο χρόνος και του χρόνου η κίνηση….

 Ποια είναι η περισσότερο κατάλληλη κίνηση για τη μέτρηση του χρόνου στη φύση; Είναι η ομαλή κυκλική κίνηση των άστρων που, όπως έχει αποδείξει στα Φυσικά, στο γεωκεντρικό του σύστημα, είναι αιώνια, ισοταχής και άπειρη, άρα μπορεί να καταστεί το παγκόσμιο ρολόι, «επειδή ο αριθμός της είναι ο καλύτερα γνωστός».

ο χρυσος στη Χαλκιδικη

Το βουνό Κάκαβος στον Χολομώντα στη Χαλκιδική. 

Η Καναδικών συμφερόντων εταιρεία Eldorado Gold Corporation είχε εξαγοράσει πρόσφατα την European Goldfields στην οποίαν ανήκει η εταιρεία Ελληνικός χρυσός, αντί του ποσού των 2,4 δισεκατομμυρίων δολλαρίων ή 1,86 δισεκατομμύρια ευρώ. Απέκτησε το δικαίωμα εξόρυξης (μετά την άδεια που είχε δοθεί λίγες μέρες πριν από το Υπουργείο Περιβάλλοντος στην εταιρεία Ελληνικός χρυσός), σε μια έκταση 317.000 στρεμμάτων στη συγκεκριμένη περιοχή. 
Η εταιρεία Ελληνικός χρυσός, το 2003, μετά την πτώχευση της ΤVX Gold, αγόρασε από το Ελληνικό δημόσιο(στο οποίο είχαν περιέλθει τα δικαιώματα της TVX Gold), τα δικαιώματα ερευνών για χρυσό, στη συγκεκριμένη έκταση των 317.000 στρεμμάτων, αντί του ποσού των 11 εκατομμυρίων ευρώ(!). Σε προσφυγή που είχε γίνει στο Ευρωπαϊκό δικαστήριο για χαριστική ουσιαστικά σύμβαση με την εταιρεία Ελληνικός χρυσός, το Ελληνικό δημόσιο υπεράσπισε αυτή τη χαριστική σύμβαση, δηλαδή τη χασούρα του και μάλιστα στη συνέχεια με διάφορες άλλες ρυθμίσεις προς την εταιρεία, ουσιαστικά τους έδωσε πίσω και αυτά τα χρήματα.
Από αυτή την δοσοληψία, με την Eldorado Gold Corporation, το Ελληνικό δημόσιο δεν κερδίζει ούτε 1(ένα) ευρώ,  όπως δεν θα έχει ούτε 1(ένα)ευρώ  από τα κέρδη της εταιρείας. Αυτό στο οποίο υπολογίζει είναι οι θέσεις εργασίας που η εταιρεία θα δώσει στους εργαζόμενους, που υπολογίζονται σε 500-1000 για ένα διάστημα 5-10 χρόνων, που υπολογίζεται η εκμετάλλευση του κοιτάσματος. Η εταιρεία την προσδιορίζει στα 10 χρόνια. Η πίεση της ανεργίας στην περιοχή είναι μεγάλη και ορισμένα χωριά που ζούσανε κυρίως από την απασχόλησή τους στα μεταλλεία της περιοχής, πιστεύουν ότι θα τους λύσει το πρόβλημα.
Είναι γεγονός ότι στην περιοχή λειτουργούν μεταλλευτικές δραστηριότητες, σχεδόν συνεχώς από τον 7ο πΧ αιώνα. Οι πρώτες αποικίες στην περιοχή, όπως η Άκανθος, στη θέση της σημερινής Ιερισσού, αποικία των Χαλκιδέων, έγινε για την εξόρυξη των μεταλλευμάτων αλλά και ξυλείας κυρίως για τα πλοία. Ίσως δεν υπάρχει άλλο μεταλλείο στον κόσμο με τόσα χρόνια συνεχούς εξόρυξης, εκτός ίσως του Λαυρίου που σταμάτησε.
Σήμερα όμως η προβλεπόμενη εξόρυξη δεν έχει καμία σχέση με τα μέχρι τώρα δεδομένα. Για να είναι αποδοτική η εξόρυξη θα σκαφτεί το βουνό και θα κονιορτοποιηθεί μεγαλύτερος όγκος χωμάτων-μεταλλευμάτων μέσα στα 5-10 χρόνια της δραστηριότητας, απ' ότι υπολογίζεται ότι έχει γίνει όλους αυτούς τους αιώνες. Η περιεκτικότητα σε χρυσό υπολογίζεται στα 0,6 γραμμάρια ανά τόνο μεταλλεύματος. Οι μέθοδοι διαχωρισμού του χρυσού από το μετάλλευμα είναι ιδιαίτερα τοξικοί, χρησιμοποιούνται τεράστιες ποσότητες νερού(ο Κάκαβος είναι η κύρια υδροφόρα περιοχή της Χαλκιδικής), πέρα από το  ότι η κονιορτοποίηση συμπαγών πετρωμάτων κάνει εύκολη τη διαφυγή των βαρέων τοξικών μετάλλων και είναι προφανές ότι θα υπάρχουν σοβαρότατες περιβαλλοντικές επιπτώσεις στην περιοχή. Είναι χαρακτηριστικό ότι η μελέτη περιβαλλοντικών επιπτώσεων δεν έχει ακόμη εγκριθεί και υπάρχουν αντιδράσεις από όλους τους αντίστοιχους επιστημονικούς φορείς.
Αντίστοιχες μεταλλευτικές δραστηριότητες για την εξόρυξη χρυσού υπάρχουν σε περιοχές πολύ αραιότερα κατοικημένες, στον Καναδά, τη Φινλανδία, Σιβηρία, Αφρική ή περιοχές πιο πυκνοκατοικημένες στην Λατινική Αμερική, όπου όμως υπάρχουν σοβαρότατες αντιδράσεις από τις επιπτώσεις που ήδη είναι ορατές.
Το κυριότερο δηλαδή σ' αυτές τις περιπτώσεις είναι να δει κάποιος τη σχέση κόστους-οφέλους από αυτή την υπόθεση. Τι θα κερδίσει και τι θα χάσει μια περιοχή σαν την Χαλκιδική, από μια τέτοιου είδους δραστηριότητα. Ένας φίλος μηχανικός μου είχε πει πριν από καιρό το εξής παράδειγμα. Ας πάρουμε την καλύτερη περίπτωση. Ας πούμε ότι η εταιρεία θα λειτουργήσει για 10 χρόνια και θα απασχολήσει 1.000 εργαζόμενους και το κόστος, για την εταιρεία, για κάθε εργαζόμενο θα είναι 20.000 ευρώ τον χρόνο. Σύνολο στα 10 χρόνια, 200 εκατομμύρια ευρώ. Τις μέρες εκείνες υπήρχε στις εφημερίδες μια είδηση από το Μονακό, όπου είχε πωληθεί μια(1) κατοικία για το ποσό των 150 περίπου εκατομμυρίων ευρώ. Η ερώτηση είναι, αν το Μονακό είχε κοιτάσματα χρυσού στο υπέδαφός του θα προτιμούσε να βγάζει τον χρυσό ή να αναπτύσσεται όπως αναπτύσσεται; Γιατί ή το ένα θα έχει ή το άλλο. Δεν μπορεί να τα έχει και τα δύο μαζί. 
Το άλλο στοιχείο είναι ότι σύμφωνα με τους υπολογισμούς της εταιρείας, τα αξιοποιήσιμα κοιτάσματα αυτά τα 10 χρόνια θα αποδώσουν 9 εκατομμύρια ουγγιές χρυσού, που σύμφωνα με τις σημερινές τιμές του χρυσού είναι 15 περίπου δισεκατομμύρια ευρώ. Από αυτά όπως είπαμε το Ελληνικό δημόσιο δεν θα πάρει ούτε 1(ένα) ευρώ, οι δε εργαζόμενοι, σύμφωνα με την καλύτερη περίπτωση που είπαμε παραπάνω θα πάρουν 200 εκατομμύρια στα 10 χρόνια, δηλαδή  περίπου το 1,3% του συνολικού τζίρου της εταιρείας. Με αντάλλαγμα όλους τους κινδύνους από τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις, πολύ περισσότερο στην περίπτωση που κάτι δεν πάει καλά, τόσο για τους ίδιους και τις περιουσίες τους, όσο και για την ευρύτερη περιοχή της Χαλκιδικής και τις δραστηριότητες από τις οποίες εξαρτάται σήμερα.
Από αυτά τα 317.000 στρέμματα, ένα μέρος μόνο αν διατίθονταν στους κατοίκους της περιοχής, που σήμερα λόγω ανεργίας προσβλέπουν στη μεταλλευτική δραστηριότητα, για εναλλακτικές μορφές εκμετάλλευσης, κάτι όμως που προϋποθέτει κάποιο σχεδιασμό από την περιφέρεια ή τους δήμους της περιοχής, θα έδινε ίσως περισσότερα στους κατοίκους της περιοχής, χωρίς να διακινδυνεύσουν καταστροφικές συνέπειες για τους ίδιους πρώτα και κύρια.
Μελέτες σκοπιμότητας όμως της επένδυσης δεν υπάρχουν, όπως δεν υπάρχουν και οποιοιδήποτε άλλοι σχεδιασμοί. Όλα στο άρπα-κόλλα.

Η 25η Μαρτίου και το σήμερα

Τον Μάρτιο  του 1821 ξεσπά στον Ελληνικό χώρο μία ακόμη εξέγερση ενάντια στην Οθωμανική αυτοκρατορία. Αυτή τη φορά οι συνθήκες που υπήρχαν, καλύτερη οργάνωση των δυνάμεων που μπορούσαν να τη στηρίξουν, το ήδη ανοιχτό ανατολικό ζήτημα  από την πλευρά των μεγάλων δυνάμεων της εποχής απέναντι στις ρωγμές που άρχισαν στο Οθωμανικό κράτος και την προσπάθειά τους να επωφεληθούν από αυτές, η εξέγερση του Αλή Πασά ενάντια στην Πύλη, έδωσαν τη δυνατότητα στην Επανάσταση να εδραιωθεί το πρώτο διάστημα γρήγορα.  Οι παθογένειες όμως που κουβαλούσε η εξέγερση, η φύση των δυνάμεων που παίρνανε μέρος σ' αυτήν, οδήγησαν γρήγορα σε μια εμφύλια σύγκρουση, που απ' ότι φαίνεται είχε περισσότερους νεκρούς από τους νεκρούς στις συγκρούσεις με τον στρατό των Οθωμανών. Τα δάνεια που πάρθηκαν από την Αγγλία κατασπαταλήθηκαν και λεηλατήθηκαν από τις αντιμαχόμενες μερίδες και ταυτόχρονα έκαναν το νεαρό κράτος δέσμιο των δανειστών του. Τελικά μετά την κάθοδο του Ιμπραήμ, η Επανάσταση είχε στρατιωτικά ηττηθεί. Η επέμβαση των ενωμένων δυνάμεων της Αγγλίας, της Ρωσίας και της Γαλλίας στη ναυμαχία του Ναβαρίνου τον Οκτώβριο του 1827 και στη συνέχεια ο Ρωσο-Τουρκικός πόλεμος το 1828-29 με τη συνθήκη της Αδριανουπόλεως το 1829, εξασφάλισαν  την ανεξαρτησία του νέου Ελληνικού κράτους με το Πρωτόκολλο του Λονδίνου στις 3 Φεβρουαρίου του 1830.
Οι δυνάμεις που ανέλαβαν να διαχειρισθούν το νέο κράτος ήταν κατά βάση οι ίδιες που είχαν οδηγήσει σε καταβαράθρωση την Επανάσταση, εξ άλλου οτιδήποτε άλλο  εξοντώθηκε. Οι βασικές παθογένειες του νέου Ελληνισμού είναι εγκατεστημένες από τότε, κοντά 200 χρόνια τώρα. Παρ' όλα αυτά, η δημιουργία του νέου Ελληνικού κράτους, με όλες τις παθογένειές του, είναι αποτέλεσμα εκείνων των εξελίξεων. 
Σήμερα μπορούμε να δούμε κάποιες ιστορικές αναλογίες, παίρνοντας φυσικά υπ' όψη ότι πολλά πράγματα έχουν αλλάξει.

Ο ΤΖΟΝ ΦΑΝΤΕ - ΟΙ ΕΜΜΟΝΕΣ ΚΙ Ο ΑΝΕΜΟΣ

John Fante(1909-1983).

            σχολιάζει ο Θανάσης Μπαντές  

Ο Τζον Φάντε κυκλοφόρησε το μυθιστόρημα «Ρώτα τον άνεμο» το 1939 σε ηλικία 35 ετών. Ήρωας του έργου ο νεαρός και φιλόδοξος, πλην αδέκαρος, συγγραφέας Μπαντίνι που καταφεύγει στο ασφυκτικό Λος Άντζελες κουβαλώντας την αθεράπευτη εμμονή της καλλιτεχνικής δημιουργίας. Έχει ήδη εκδώσει το διήγημά του «Ο σκυλάκος που γελάει» σε κάποιο λογοτεχνικό περιοδικό, αλλά απέχει πολύ από αυτό που λέμε καταξίωση. Ε λοιπόν, το πράγμα έχει ξεκαθαρίσει. Θα παραμείνει στο Λος Άντζελες και θα γράψει. Κι όχι απλώς θα γράψει! Θα μεγαλουργήσει!

Από την πρώτη σελίδα παρακολουθούμε τον Μπαντίνι να δέχεται το τελεσίγραφο της σπιτονοικοκυράς του άθλιου δωματίου που νοικιάζει. Ή πληρώνει ή φεύγει. Τον παρακολουθούμε να περιπλανιέται άσκοπα στο Λος Άντζελες ψάχνοντας να γεμίσει με κάποιο τρόπο τη μέρα του. Να πίνει καφέδες ξεπλύματα σε άθλια μέρη. Να διεκδικεί τα ελάχιστα δανεικά που είχε παραχωρήσει στον αλκοολικό γείτονά του. Να γράφει σελίδες επί σελίδων, με τη βεβαιότητα της μεγαλουργίας, και μετά να τις πετά στα σκουπίδια. Να τρέφεται με άνοστα ξινά πορτοκάλια που του φέρνουν αηδία και που τα καταπίνει με το ζόρι. Να είναι περήφανος για το μεγαλειώδες διήγημά του «Ο σκυλάκος που γελάει» και ταυτόχρονα να βιώνει τη μεγαλύτερη καλλιτεχνική ανασφάλεια σκίζοντας τα γραπτά του. Να κατηγορεί τον εαυτό του για φαρισαϊσμό που θέλει να γράψει μια δυνατή ερωτική ιστορία χωρίς να έχει ούτε την ελάχιστη ερωτική εμπειρία. Παρακολουθούμε την απόλυτη παραζάλη ενός ανθρώπου που έχει ξεκαθαρίσει τι θέλει αλλά δεν ξέρει το πώς. Την απόλυτη απειρία που δεν είναι τίποτε άλλο από την ίδια την αθωότητα δηλαδή τον άκρατο συναισθηματισμό.

Τα ελάχιστα λεφτά που διαχειρίζεται τα βρίσκει είτε από τη μητέρα του είτε από έναν εκδότη που περιμένει κάτι ολοκληρωμένο. Κυνηγώντας τις εμπειρίες καταλήγει σε παρακμιακό πορνείο απ’ όπου φεύγει σχεδόν τρέχοντας κουβαλώντας μια αθεράπευτη συντριβή. Η μηχανιστική διαδικασία του πληρωμένου έρωτα είναι αδύνατο να εκφράσει τον Μπαντίνι, που συνεχίζει να περιφέρεται μετεωριζόμενος στο τίποτα που βιώνει και στην μεγαλειώδη επιτυχία που ονειρεύεται.